Дамавікамерон найноўшы. Навелы з кнігі (БЕЛОРУССКАЯ ПРОЗА)

Library.BY

АВТОР: Адам Глобус

ИСТОЧНИК: ЖУРНАЛ "ARCHE" №5 2000 ГОД

Бабнiк

Бабнiк дастаў мужчыну. Натуральна. Давёў да злому, да iстэрыкi і бойкi з нажом. Гэткая пачвара — Бабнiк.

Некалi даўно паэт спытаў у мужчыны:

— Цi не ахоплiвае цябе жаданне забiць чалавека?

Тады не ахоплiвала, мужчына заставаўся перакананым пацыфiстам i ненавiдзеў зброю.

— Нож не зброя, — настойваў паэт. — Можна ўзяць кухонны мясарэз i развалiць горла, каб паскуда крывёю засмяялася.

Бывай, бывай, сонца з перарэзаным горлам! Так напiсаў iншы паэт. Але хопiць пра лiрыку.

Бабнiк з паганялам Кумляк з’явiўся ў Менску вясною. Дэмбельнуўся з дэсантнага батальёну ў горадзе Кнураве, што недзе ў Хахляндыi, і прывалокся ў беларускую сталiцу. Пагуляў, папiў, пабiўся з мiлiцыянтамi і пакацiўся да бацькоў пад Магілёў. Дзе зноў пiў...

Варта сказаць: з таго часу Бабнiк квасiў штодня. Ва ўсялякiм разе, нiхто за наступныя чатырнаццаць гадоў нi разу не пабачыў яго цвярозым, ступенi ап’янення варыявалi ад весялосцi пасля ранiшняга пiва да абсiкання ў ложку з жанчынай, якую людзi называюць Бібліятэчніцай, а Бабнiк клiча Похвай.

П’янкi-гулянкi ў пасёлку Прапойск скончылiся канфлiктам на танцах. Дэмбельнуты дэсантнiк патаптаў мiлiцыянтаву фуражку. Ахоўнiкi парадку, каб не садзiць боўдзiлу, стрэслi з Бабнiкавых бацькоў хабар i прапанавалi яму вымятацца з пасёлка. Бабнiк прыпёрся ў Менск да брата-жывапiсца. Той пасялiў Бабнiка ў майстэрнi i ўладкаваў на аўтазавод электрыкам. Прапойскаму хлопцу выдзелiлi iнтэрнат. Стасункi з пралетарыятам не вельмi натхнялi электрыка. Яго вабiла мастацкая элiта, асаблiва жаночая палова. Бабнiк соваўся па майстэрнях, весялiўся, трахаўся, абрастаў знаёмствамi i з дапамогаю брата паступiў ва ўнiверсітэт, на завочны геафак. У тыя часы і адбылася першая Бабнiкава прыгода з нажом...

Мужчына сядзеў у майстэрнi, рабiў шыльду для камiсійнай крамы, дзе гандлявалi ўжыванымi строямi для нявестаў. Увалiўся Бабнiк. Чырвоны, вочы гараць, рукi калоцяцца...

— Слухай, я твайго разьбяра зарэжу... Й-ён — сука, маю бабу... Я прывёў... А-а-а йон — сабака, яе... Дупы адно аднаму нюхаюць... Ты...

— Ды не зарэжаш ты разьбяра. Ён тры гады адсядзеў i бiцца навучыўся. Так што аглядайся, каб самому не атрымаць стамескаю ў нырку. I што здарылася, у рэшце рэшт? Ты прыйшоў да разьбяра ў майстэрню? Так?

— Так!

— Прыйшоў не адзiн, а з лахудраю?

— Ды не лахудра яна! Жанiцца я сабраўся... Бо-о-ожа! Яна — дачка рэктара кансерваторыi...

Менавiта сям’я рэктара ўпячэ Бабнiка за краты, але пра тое пазней. А цяпер раз’юшаны Бабнiк марыў зарэзаць разьбяра.

— Вы шмат выпiлi? — пацiкавiўся мужчына.

— Шмат, i леглi... Я з ёю, а разьбяр на канапе.

— Ты яе трахнуў?

— Канечне, i не адзiн раз, а потым заснуў, а прачнуўся... Яны на канапе перапiхваюцца...

— Ты кiнуўся бiцца?

— А што рабiць?

— Ты пачаў бiцца з разьбяром? Цi не?

— Пачаў, хацеў...

— I разьбяр набiў табе пысу?

— Ды не набiў ён мне морды...

— А-а-а, не набiў, проста сказаў, каб ты сыходзiў з майстэрнi?

— Ну, сказаў... Бо-о-ожа мiлы, я зарэжу яго, зарэжу, падпiльную ўвечары п’янага i заб’ю.

— А што далей?

— Не ведаю...

— Тады скажы, чаго ты хочаш?

— Каб ён не чапаў маёй нявесты...

На спрошчанае мужчынам пытанне: „Нашто ты нюхаў Бабнiкаву лахудру?“ Разьбяр даў досыць пераканаўчае тлумачэнне:

— Касавокая сама захацела. У цемры ж не вiдаць, хто касавокi, а хто не...

Няцяжка здагадацца: ніхто так i не прышыў разьбяра. Бабнік замiрыўся з касавокай лахудраю i ўзяў у жонкi, i ў iх нарадзiлася дзiця. Бабнiк пасялiўся ў кватэры галоўнага цымбалiста БССР. Пiць ён кiнуць не змог, з дзеўкамi качацца працягваў. І свой сацыяльны статус змяніў дзякуючы не толькі сям’і, але і перамене месца працы — з аўтазаводу ён перабраўся працаваць у Саюз кампазітараў Беларусi, вядома ж, электрыкам, але і не толькi. Бабнiк выконваў у Саюзе шмат далікатных даручэнняў. Капаў магiлы для майстроў ноты i ўкладаў творцаў у труны.

Толькi на першы погляд пакласцi нябожчыка ў труну лёгка. А калi ў моргу не даглядзелi i ў якога віртуоза адна нага была выпрастаная, а другая сагнутая? Мала таго, што сваякi не далi грошай на касцюм, i сакратару Саюза давялося здымаць з плечыкаў свой святочны гарнiтур, дык i калена нябожчыка востра тырчала з труны. У такiх сітуацыях Бабнiк быў незаменны. Хай завярнуў труну, хай падраў абiўку, але нагу віртуозу зламаў i выпрастаў. Скупыя сваякi нiчога і не заўважылi — нi добрага гарнiтура, нi зламанай нагi, нi ўсмешкі далакопа. Праз слёзы і смутак цяжка нешта заўважыць. Як i праз смех. Менавiта праз смех Бабнiк гаварыў, што пахавае ўсiх беларускiх кампазітараў. Толькi наўрад ці гэта зробiць адзiн чалавек. Праўда, пахаваў Бабнiк шмат чаго, у тым лiку і сваю першую сям’ю.

Не склалiся ў Бабнiка адносiны з цешчаю, i ён паслаў яе ў похву. Так i сказаў, вярнуўшыся з чарговых хаўтураў:

— Iдзi ты ў похву.

Тая прапанавала, каб ён памыў пялюшкi, а Бабнiк яе адаслаў. У цешчы схапiла сэрца, i Бабнiка выгналi з кватэры знакамiтага цымбалiста. Выперлi яго i з унiверсітэту, за двойкi i пропускi. Толькi ён не перажываў. Урачыстых вечарын у Саюзе кампазітараў не бракавала. Сыты і п’яны Бабнiк крочыў па жыццi кульгавай хадою. Нагу пашкодзiў у войску, няўдала скокнуў з парашутам. Але кульгавасць не замiнае ў ложку. I Бабнiк качаўся з дзявулямi i, як мог, паўтараў подзвiгi Казановы. Нi век, нi выгляд, нi сацыяльны статус партнёрак не мелi анiякага значэння. Ён нават змог трахнуць хорам, разам з двума лiтаратарамi — лiрыкам i драматургам — пажылую жонку аднаго алкаголiка-чыноўнiка, пра што шэптам распавёў усяму сярэдне-культурнаму Менску. Чорт яму суддзя.

Тым часам у СССР набiраў сiлу нацыянальна-вызваленчы рух паняволеных народаў. Палiтыка пазабiвала ўсе галовы савецкага насельнiцтва, i хто як маркiтуецца ў ложку, а не на трыбуне апошняга з’езду КПСС, мала каго цiкавiла. Бабнiк зафарбаваўся ў нацыяналiста, беларускага, вядома. Махаў бел-чырвона-белым сцягам на мiтынгах. Хадзiў на пасяджэннi нацыяналiстычных суполак, таварыстваў, франтоў i партыяў. I разам з гэтым не забываўся азiрацца на матэрыялiстычны бок хуткаплыннага жыцця. Не было такога змагара за незалежнасць, якога б не ведаў Бабнiк, не было той вечарыны цi з’езду патрыётаў, дзе б не прысутнiчаў ён. Бабнiк быў у курсе падзей. I ўсё, што ведаў дэсантнiк з Кнурава, ведалi ў КДБ. Iнфармацыi хапала. За яе плацiлi. Электрык атрымаў на ўскрайку Менску, у Малінаўцы, навюткую кватэру. Кампазітары чакалi кватэры па пяць-дзесяць гадоў, а электрыку далi без чаргi за iнфарматарскiя паслугi. Ну, не за выпростванне ж нагi віртуоза даюць бясплатнае жытло?!

А што за кватэра без гаспадынi? Бабнiк узяў за сябе бухгалтарку. На вяселлi Бабнiк напiўся так, што на гаўбцы ў кутку адтрахаў лепшую бухгалтарчыну сяброўку. Бухгалтарка, праўда, спала i таму не стала рэзаць i забiваць паскуду, што спакусiла яе законнага мужа — Бабнiка.

Жыццё бегла хутка. Незалежнасць такая-сякая адваявалася. Саюз кампазітараў пацiху пачаў здыхаць. Загаварылi пра бiзнес i капiталiзм. Бабнiк завёў сваю справу: падрабляў пячаткi ў пашпартах. Быў такi перыяд у жыццi тубыльцаў, калi ў чырванаскурым дакуменце, каб выехаць за мяжу, трэ было паставiць пару пячатак: адну пра тое, што грамадзянiн РБ, другую, што маеш права перасякаць беларускiя межы. Яе вялiкасць Бюракратыя красавала. Пры ёй квiтнеў Бабнiк. Ён праз знаёмых беларусаў з Польшчы даставаў запрашэннi, упiсваў туды прозвiшчы менскiх бандзюганаў i дробных спекулянтаў, заносiў дакументы ў мiнiстэрства замежных справаў, дзе і ставiлiся без чаргi патрэбныя пячаткi. Толькi не такiя наiўныя людзi працавалi ў мiнiстэрстве, каб ставiць, хай i за хабар, пячаткi бандытам. I тады Бабнiк, хаваючыся за знаёмства з мiнiстрам, пачаў наймаць мастака-рок-н-рольшчыка, каб той маляваў патрэбныя ўзоры ўсiм, каго не вітала МЗС. Грошы цяклi праз Бабнiкавы кiшэнi. А гарэлка з пiвам лiліся праз ягонае прагнае горла. I ўсё гэта здавалася бясконцым, але надышоў час Ч. Памежнiк у Берасцi ўгледзеў пяць несапраўдных пячатак. Ён не стаў арыштоўваць крымiнальнiкаў. Парваў пашпарты.

Бандзюгi вярнулiся ў Менск, знайшлi Бабнiка, завезлi ноччу на родны аўтазавод, пасадзiлi на ланцуг на дно пустога басейна і пачалi пускаць ваду. Бабнiк ледзь не захлынуўся. Яго дасталi. Пабiлi. Паказалi паяльнiк, якi наступным разам будзе ўстаўлены ў дупу i ўключаны, калi не знойдуцца 2500 даляраў, каб сплацiць доўг за збаёданыя дакументы.

Напужаны і збiты дэсантнiк прыбег да мужчыны.

— Я тут пры чым?

— А ў цябе ёсць грошы.

Во логiка.

— Мае грошы належаць маiм дзецям. А дзяцей чапаць нельга. А што сказаў твой брат?

— Не дае.

— Прадай кватэру.

— А дзе я жыць буду?

— А ты жыць не будзеш...

— Брат дасць, ты з iм пагавары, у яго ж толькi адзiн брат на свеце.

Зноў логiка.

Брат грошы даў. Толькi спачатку Бабнiк напiсаў запiску, у якой прызнаваўся, што падрабляў пячаткi ў пашпартах на замову крымiнальнiкаў. Прозвiшчы ўсiх бандытаў красавалiся ў тым даносе на самога сябе.

Бандзюганы даляры ўзялi, запiску пачыталi, паабяцалi кампазітарскага далакопа болей не чапаць.

Бабнiкаў брат стаў бяднейшы на 2500 даляраў. А Бабнiк пабагацеў. Крымiнальнiкi вярнулi яму 600 з 2500. Сказалi, што ён абуў лоха i сумленна зарабiў. Увечары Бабнiк шырока баляваў у бары Саюзу пісьменнікаў з лiрыкам i драматургам за грошы абрабаванай братавай сям’i.

— Што ж ты робiш, падла пуставокая? — спытаў мужчына.

— Бо-о-ожа, сам падумай — а за што мне жыць? I мацi сказала, каб я брату з ягонай сквапнай жонкаю доўг не вяртаў, яны яшчэ заробяць...

Мужчына зразумеў: Бабнiк — чума, інфекцыя на кульгавай назе з чырвонай мордай. Ад чумы трэба трымацца на адлегласцi, на максімальнай аддаленасцi. Пэўна, тое сама дапетрыла і бухгалтарка i кiнула Бабнiка.

А ён прыбiўся ў ложак да лыжкамыйкi з бара. I пераехаў да яе ў Калодзiшчы, дзе ўладкаваўся на аэрадром грузчыкам. Вайсковыя лётчыкi вазiлi сякую-такую кантрабанду. Бабнiк лётаў па Менску і гандляваў прасавальнымi дошкамi, памперсамi i ўсiм-усялякiм. Але на аэрадроме быў адзiн закон, якi Бабнiк каб i хацеў, выканаць не мог: на працы мусiш быць цвярозы. Бабнiка выперлi з аэрадрома, пагнала яго і лыжкамыйка, бо заспела ў сваiм каладзiшчанскiм ложку з непаўналетняй суседкаю.

Бабнiк вярнуўся ў сталiцу i пачаў ляпiцца да Бібліятэчнiцы, самотнай мілажальнай асобы, якой, як яна ўсiм казала, не было каму пашкрэбцi чэляс. Завязаўся турэмны раман. Бо аднаго разу ў Бабнiкаву кватэру пастукалi мiлiцыянты. Сям’я рэктара падала на Бабнiка ў суд за доўгатэрмiновую нявыплату алiментаў. Суд некалькi разоў папярэджваў i нарэшце асудзiў боўдзiлу на тэрмiн. Мiлiцыянтам Бібліятэчніца сказала, што Бабнiка няма, але тыя не паверылi, ператрэслі хату i знайшлi злоснага алiментшчыка ў прыбiральнi. Бабнiка пасадзiлi на паўгода.

У турме пачалiся прыпадкi. Арганiзм патрабаваў гарэлкi. А дзе яе возьмеш за кратамi? Бабнiк бiўся галавою аб сцяну, курчыўся ў сутаргах i пускаў пену. Сукамернiкi спачувалi, трымалi за рукi, за ногi i ўстаўлялi дошку ў рот, каб кусаў, грыз яе і не выў. Гэнай дошкаю і павыбiвалi Бабнiку зубы. Шчарбатага, яго перавялi з турмы на Валадарскага ў родную Магiлёўскую вобласць, на пасяленне. Там ён зноў пачаў пiць.

Мужчыны тое тычылася мала. Але, зноў з’явiўшыся ў Менску, Бабнiк не знайшоў лепшага месца для распуснага жыцця за мужчынаву кватэру. Так склалася, што мілажальная Бібліятэчніца жыла ў кватэры, купленай у крэдыт за мужчынавы грошы. Яна, у адрозненне ад свайго сужыцеля, працавала й пацiху сплочвала пазыку. Такая была дамоўленасць. I раптам — гангрэна. Дзе Бог? Вiрусалiм, Вiрусалiм!!! Мужчына папярэдзiў. Не дапамагло. Наагул, размовы чумы не лечаць. А ў мужчынавай-бібліятэчніцынай кватэры загулi п’янкi-гулянкi. Звычайна, зайшоўшы да Бібліятэчніцы, мужчына бачыў голага Бабнiка на канапе з адкаркаванай бутэлькаю гарэлкi і тэлевiзарам на поўны гук. Бібліятэчніца пiла меней за Бабнiка. Яна глытала гузiкi без дзiрачак, супакойвалася рэланiўмам i да таго падобным.

Нарэшце Бабнiк дастаў мужчыну, i той узяў нож i сказаў:

— Адрэжу галаву! Калi кульгавая нага хоць раз пераступiць парог яшчэ маёй кватэры!

Бабнiк ачах. Брат звазiў яго ў псіхiятрычную клiнiку і закадаваў ад алкагалiзму.

Бібліятэчніца з’ехала з мужчынавай кватэры ў Малінаўку, да Бабнiка.

Мiлiцыянты зноў маюць намер вярнуць яго ў турму, бо не працуе і не плоцiць алiментаў у сям’ю рэктара-цымбаліста.

Людзi кажуць, што мужчына пабiўся з Бабнiкам i прагнаў Бібліятэчніцу з-за рэўнасцi. Гэта няпраўда. Яна проста зняважыла мужчыну сваiмi паводзiнамi, сваiм сужыцельствам з Бабнiкам.

27.10.1997

Віннік

Віннік шанаваў вермут. Сярод вінаў ён аддаваў перавагу горкім напоям. Ісціна, якая тоіцца ў віне, на думку Вінніка — горкая. Сярод вермутаў ён лічыў за найлепшы сухі марціні з Італіі, але з асалодаю смакаваў любы з іх, і самы найтаннейшы быў у радасць. Кактэйлі ён не паважаў. Адзінае, што ён дазваляў сабе ў спякотны дзень, — кінуць у шклянку колькі крышталікаў колатага лёду. Піць свой вермут Віннік мог з раніцы да вечара і цалюсенькую ноч. Напіваўся зрэдку, пад настрой і выключна сам-насам. Размаўляў з сабою ўголас, спяваў і танчыў, плакаў і клаўся спаць на падлозе. Ён, пэўна, спіўся б ушчэнт, каб не яшчэ адно моцнае захапленне: калекцыянаванне размаітых трункаў. Віннік збіраў алкагольную калекцыю з дзяцінства. Напачатку складаліся ў альбом налепкі, знятыя з пляшак. Пазней састаўляліся на палічку бутэлькі незвычайных формаў, а ў шуфляду хаваліся разнастайныя коркі. Праспекты і каталогі трункаў вельмі лагічна знайшлі сваё месца ў зборы разам з рэцэптурнымі кнігамі па вінаробстве і самагонаварэнні. Таму над выбарам асноўнага занятку ў жыцці асабліва задумвацца не давялося. Пры першай магчымасці Віннік узяў крэдыт і адчыніў краму. Нясквапнасць і дасведчанасць у хуткім часе ператварылі маленькі магазінчык у невялікі гандлёвы склад.

Чаго толькі не было на тым складзе! Трункі, напоі, алкагольныя вадкасці з усяго свету. Пералік назоваў і коштаў прымусіў Вінніка набыць кампутар. Паміж стэлажамі з бутэлькамі давялося ставіць люстэркі, каб сачыць за наведнікамі. Пад касавым апаратам Віннік трымаў газавы рэвальвер. Шмат людзей цягнуцца да алкаголю, і жабракоў сярод іх болей, чым заможных, бедных нашмат больш, чым багатых, такі свет.

Канфлікты, інцыдэнты і дробныя казусы давялі самастойнага Вінніка да думкі пра тое, што варта наняць памочнікаў. На касе села шыкоўнавалосая дзеўка. Пры дзвярах стаў шыракагруды ахоўнік. У каморку за кампутар нанялася сухарлявая бухгалтарка.

Неяк сам сабою расклаўся пасьянс з вяселлямі. Рудая, абсыпаная з галавы да пятаў залацістым рабаціннем касірка выскачыла за Вінніка. А шыракаспіны ахоўнік узяў сабе бляклатварую бухгалтарку.

Віно, як ісціна, мае завядзёнку пералівацца з адной формы ў другую. Яно лілося ў прагны рот ахоўніка, у вусны вогненнай касіркі і ў страўнік гаспадара гандлёвага складу. Бухгалтарка не піла, суцяшалася тытунёвым дымам.

Калі ў Вінніка была ў жыцці мара: сабраць найлепшую калекцыю вінаў, купіць на поўдні зямлі пад вінаграднікі, пабудаваць вінзавод, адчыніць сетку фірменных крамаў і кантраляваць увесь замкнёны цыкл вінаробства — дык у астатніх супрацоўнікаў ніякіх вялікіх планаў не вымалёўвалася. Жылі днём сягонняшнім. І штовечар напіваліся ці накурваліся марыхуаны, як жонка ахоўніка.

Каб здзейсніць мару, Віннік шмат ездзіў па розных краінах. Пад час вандровак ён займеў рогі, настаўленыя ахмялелай жонкаю і зусім п’яным ахоўнікам. Рогі не дапякалі Вінніка. Бадацца ён не збіраўся. Побыт, не знітаваны з мараю, яго не абыходзіў. Пераліванне вадкасці з адной істоты ў другую Віннік лічыў працэсам нятворчым, а для сябе — не лёсавызначальным.

Іншы кшталт — шкода, утвораная жонкаю ў калекцыйным серванце. Зло ўдарыла Вінніка ў самае сэрца. Паскудства рабілася ў п’яным дурмане, без усялякіх зламысных намераў. Распусніца бавілася з цяглявістым каханкам, ісці на склад яны паленаваліся і скралі бутэльку з запаветнай паліцы. Нараніцу, убачыўшы недаравальны памер шкоды, вырашылі не прызнавацца і не каяцца. Такая звычка ў большасці жанчын — рабіць, што заманецца, а праўды не казаць. Замест бясцэннага каньяку ў бутэльку налілі густазапаранай гарбаты.

Віннік, згледзеўшы падмену, засмуціўся да смерці. Каб адпомсціць, вырашыў пазабіваць палюбоўнікаў. Напачатку ён замацаваў сексуальную сувязь сваіх рагадаўцаў тым, што пазбягаў полавага жыцця з жонкаю.

Асноўная падрыхтоўка да злачынства пачалася з татальнага сачэння за наёмнымі супрацоўнікамі. Выкрылася, што наркаманка-бухгалтарка хоць і не ўжывае трункаў, але пляшкі крадзе пастаянна. Па якасці і моцы напояў Віннік вызначыў: жанчына зладзейнічае дзеля мужа. Калі той напіваўся, дык дазваляў жонцы накурвацца да бяспамяцтва. Зыходзячы з гэтага, Віннік вырашыў спачатку атруціць ахоўніка. Давялося з’ездзіць на лікёра-гарэлачны завод, дзе і быў насыпаны ў пляшку мыш’як. Атрутны напой быў закаркаваны на станку, і таму не адрозніваўся ад астатніх бутэлек. Заставалася падмяніць пляшкі ў торбачцы зладзейкі!

План забойства выконваўся марудней, чымся жадалася. Рудагрывая распусніца інтуіцыйна пачула небяспеку. Жанчыны маюць такую здатнасць — адчуваць набліжэнне зла.

Касірка зрабілася асцярожная і перастала піць з не ёй адкаркаваных бутэлек. У дадатак пачала сачыць за мужам. Адкрылася шмат дадатных якасцяў у Вінніку, пра якія раней яна і не здагадвалася. Да прыкладу, муж быў вельмі дасціпны і акуратны ў побыце, прыбіраў і стаўляў на месцы рэчы не толькі за сабою, але і за ёю. Праўда, дадатныя якасці мужа не спынілі рыжую лахудру, і яна панасыпала цыяністага калію ў калекцыйныя вермуты.

Вядома, Віннік любіў вермут, але, каб пераканаць жонку і ўсіх астатніх у тым, што хворы на імпатэнцыю, цалкам адмовіўся ад ужывання алкаголю, замест якога паліў па абедзе духмяныя цыгары.

Здзяйсненне помсты адбылося прэсна і будзённа. Наркаманка скрала пляшку. Віннік падмяніў бутэлькі. І ледзь не папаўся на гарачым. Каб схаваць сполах і ліхаманку, ён пачаў запрашаць бухгалтарку ў рэстарацыю. Кампутаршчыца расчулілася нечаканай увагаю гаспадара і дала згоду.

Пра запрашэнне яна мужу не сказала, спаслалася на неабходны візіт да краўчыхі і ўручыла ахоўніку пляшку з атрутаю. Той узрадаваўся вольнаму вечару і запрасіў на кілішак рудагрывую палюбоўніцу.

Пакуль бухгалтарка банкетавала з Віннікам, які скардзіўся на распусную жонку, тая разам з каханкам сканала ў ложку.

Следства цягнулася доўга і звялося да арышту бухгалтаркі-наркаманкі. На судзе Віннік выступіў як сведка.

Гэтыя смутныя падзеі адбываліся ў час, калі ў краіне ўжо дазвалялася мець прыватныя крамы, але яшчэ не скасавалі смяротнае пакаранне.

Наркаманку асудзілі на смерць за спланаванае забойства мужа і ягонае палюбоўніцы. Жанчыну, хутчэй за ўсё, не расстралялі б. Але яна сама не вытрымала несправядлівага абвінавачання і засілілася ў камеры.

Дазнаўшыся пра самагубства, Віннік захацеў напіцца. З паліцы на яго прынадна пазіралі бутэлькі з вермутам і цыяністым каліем. Віннік ведаў, што ісціна ў віне, што яна страшэнна горкая. Ён піў віно, гаварыў уголас з тымі, хто, дзякуючы яму, пакінуў алкагольна-наркатычны свет. Віннік тапіў і тапіў віну ў віне. Каб ён каўтаў вермут, дык даўно б сустрэўся са сваімі ахвярамі твар у твар. Але ён напіваўся херасам.

З таго памятнага вечара Віннік стаў аматарам херасу, бо ісціна ў вермуце занадта горкая, як палын.

17.07.1998

Грашавік

Грашавік зрабіў важнае ў бізнесе адкрыццё і назваў яго законам падабенства. Ён грунтаваўся на тым, што чалавек кепска адрознівае падобныя рэчы. Зыходзячы з такой высновы і рабіліся справы. Выбіраліся найдаражэйшыя, эксклюзіўныя тавары, і запускалася вытворчасць падобных, толькі значна таннейшых рэчаў. Такім было першае правіла — зніжэння цаны. Другое правіла, павышэння цаны, дзейнічала ў супрацьлеглым накірунку. Для ўзораў масавай прадукцыі ствараўся тэхналагічны эталон з якасных матэрыялаў.

Справы ў Грашавіка ішлі добра, бо ён не залежаў ад нейкай адной галіны ў таваравытворчасці, лёгка мяняў накірункі, лавіў моду і любіў заўтрашні дзень. Найсаладзейшае ў жыцці: вечарам думаць пра золак... — любіў паўтараць удачлівы Грашавік.

Захапленне імправізацыямі, вывучэнне селекцыі, праца з копіямі і перайманьнямі самі сабою адбіліся і на інтымным жыцці. Грашавік пазнаёміўся з сёстрамі-блізнятамі. Доўга не мог выбраць паміж старэйшай на паўгадзіны і малодшай. Нарэшце запрасіў да сябе жыць старэйшую. Грашавік ёсць Грашавік. Ён выбраў большую лічбу, хоць цудоўна ведаў: болей не заўсёды лепей.

Сямейнае жыццё не заладзілася. Мужа цікавілі абнаўленні, рух, стылёвыя пошукі. Жонка ж мела схільнасць да кансерватызму, стабільнасці і санлівага мяшчанства. Як большасць мяшчанак, яна мусіла завесці і завяла каханка. У інтымныя таямніцы яна пасвяціла сястру. Тая са злой радасцю дапамагала падманваць Грашавіка. Помсціла за тое, што выбралі не яе. Сёстры пераапраналіся адна ў адну, ствараючы жонцы бездакорныя алібі. Каб на месцы Грашавіка з ягоным законам быў іншы, падманы і здраджванні доўжыліся б да бясконцасці. Грашавік жа праз месяц ведаў праўду. Чым больш ведаеш, тым болей журбы носіш у сэрцы.

Дзеля ўратавання сям’і і рэпутацыі Грашавік сустрэўся з палюбоўнікам жонкі. Прапанавалася круглая сума за спакушэнне жончынай сястры. Палюбоўнік, што з радасцю зазначыў пра сябе падмануты муж, выглядаў рыхтык ён сам, толькі бедны. Калі не ведаць пакрыўджанага і крыўдзіцеля, можна было б прыняць іх калі не за блізнюкоў, дык за родных братоў адназначна. Матэматычныя і псіхалагічныя разлікі Грашавіка не спраўдзіліся толькі наконт лічбы, за якую распуснік пагадзіўся дзейнічаць. Да сумы давялося прыпісаць ажно два нулі з правага боку. Кожная рэч мае цану, і добра таму, хто можа заплаціць належны кошт. Грашавік дзеля прыліку патаргаваўся і перадаў найміту пачак банкнотаў.

Бедная копія Грашавіка слова стрымала. Калі Грашавік разам з жонкаю нібыта нечакана наведаўся на лецішча жончынае сястры, дык перад наведнікамі прадстала такая карціна. Малодшая з блізнятаў ляжала на краі ложка і юрыла похву металёвым вібратарам. Чэлес палюбоўніка, які стаяў каля ложка на каленях, быў загнаны ёй у дупу. Нулі прыпісваліся дзеля менавіта такой адкрытай сцэны. Пабачыўшы Грашавіка, палюбоўнік палічыў, што напоўніцу адпрацаваў трыццаць срэбранікаў, выцягнуў чэляс, апрануўся і рушыў на электрычку. Ён сыходзіў годна, як сапраўдны артыст. Прысутныя маўчалі, бо здавалася, палюбоўнік яшчэ вернецца на сцэну, каб пакланіцца і паслухаць воплескі ўдзячных гледачоў.

Жонка, як і мусіць быць у падобных выпадках, працягнула істэрыку, якую пачала, калі муж абвінаваціў яе ў здрадзе і паабяцаў неўзабаве паказаць доказы. Вінаваціць сябе, сястру і палюбоўніка яна не бачыла сэнсу. Смяротныя грахі, кшталту распуснасці, сквапнасці і зайздрасці, прыпісваліся Грашавіку. Да істэрыкі старэйшай далучылася малодшая, яна размахвала ў паветры бліскучым вібратарам і крычала, што ў Грашавіка няма ніякай павагі да інтымнага жыцця іншых людзей, што яго нічога не цікавіць, акрамя ўласных капіталаў і іх павелічэння за кошт таленавітых людзей, якім ён зайздросціць. Грашавік разліў па шклянках ледзяное шампанскае, якім астудзіў гарачы гвалт, і спакойна запярэчыў. Яго цікавіць у жыцці не столькі капітал і секс, колькі феномен падабенства. І ён, не то што яны, навучыўся бачыць розніцу ў рэчах падобных і знаходзіць супольныя рысы ў рэчах далёкіх. Гэта яны не адрознілі лепшае ад горшага і палічылі, што два мужчыны лепш за аднаго. Толькі ён не пакрыўдаваў, бо на пакрыўджаных ваду возяць. Наадварот, ёсць прапанова годна выйсці з сітуацыі і жыць утраіх. Лічба 3 не толькі большая за лічбу 2, але і лепшая на 33, 3333... адсоткі.

Блізняты параіліся адна з адной і прынялі прапанову.

2 лепш за 1 на 100 працэнтаў... — палічыў пра сябе Грашавік.

19.07.1998

Даносчыца

У кабінеце замала святла. Дастаткова, ці амаль дастаткова для чалавека з добрым зрокам. А ў Даносчыцы зрок кепскі. Яна напружвае вочы. Літары на паперы плывуць, радкі хвалююцца, тэкст зліваецца ў суцэльную кашу.

— Можа Вы, таварышу міліцыянер, запішаце? — Даносчыца бліскае акулярамі ў бок вусатага капітана.

— Не дазволена. Цябе, як ты кажаш, білі, ледзь не гвалтавалі. Пабоі зняла ты. Заява мусіць напісацца ўласнаручна. А ў чым праблема?

— Лямпачка ў вас слабая. Нічога не бачу.

— Сядай за мой стол, — вастраносы міліцыянт уключае настольную лямпу.

Жаўтлявае святло робіць выразнымі краі аркуша, а тэкст так і не праясняецца.

„Супакойся. Гэта з-за хвалявання. Ты ўсё згадаеш да драбніцаў. Гэтыя сытыя, задаволеныя жыццём вепрукі адкажуць за ўсё. Яны думаюць, маючы грошы, можна беспакарана крыўдзіць людзей? Так не будзе. Іх асудзяць і пасадзяць. Ці пасадзяць і асудзяць. Без розніцы.“

— У чым затрымка? — капітан ссоўвае на патыліцу плямістую шапку.

— Я напісала, каму і ад каго заява, а далей не ведаю, з якога моманту пачынаць, я ж іх дзесяць гадоў ведаю, а можа і болей.

— Пачні з сустрэчы. Дзе і як вы сустрэліся ў той вечар?

„Сапраўды. Глупства нейкае. Я іх ведаю дзесяць гадоў. Старэйшага, дык дакладна гадоў дзесяць. Ён прыходзіў у школу, чытаў свае вершы. Нармальныя вершы… Якія вершы? Якая школа?“

Мы: я і браты Грамовічы — сустрэліся на скрыжаванні вуліцаў Маркса і Валадарскага. Сустрэча адбылася ў чацвер 21 красавіка, прыблізна а палове на дванаццатую ўвечары. З імі быў…

„Сапраўды. З імі нехта быў. Хто? Не помню. Яны былі з кімсьці…“

... нейкі знаёмы. Я з братамі выйшла на праспект Скарыны, дзе мы ўзялі таксоўку і паехалі на пляц Перамогі. Яны прапанавалі зайсці ў бар „STAR“. Я збіралася пайсці ў кінатэатр „Перамога“, на фуршэт з нагоды прэм’еры спектаклю, дзе іграе мая маці.

„Ідыёцкі спектакль. Маці там іграе вялізны мужчынскі чэляс. Хуй як такі. Ну і роля! Прамаўчым пра ролю…“.

Але прапанова Грамовічаў мне спадабалася. Я іх даўно ведаю і не думала, што ўсё скончыцца бойкаю. У бары мы выпілі віскі. Усе па сто грамаў. Бар зачыняўся, але барменка ведала старэйшага з Грамовічаў, таму дазволіла нам пасядзець хвілінаў дзесяць пасля закрыцця. Мы выйшлі.

„І мне захацелася сцаць. Так захацелася, што я ледзь не ўсцалася на месцы. Я сказала, што паміраю, хачу ў прыбіральню. Мы перабеглі праз пляц Перамогі. Але прыбіральня за крамаю „Прадукты“ зачынілася. Старэйшы з Грамовічаў прапанаваў зайсці да яго“.

Старэйшы з братоў прапанаваў зайсці да яго. Мы зайшлі.

„Дзякаваць Богу, жыве ён поруч з пляцам Перамогі. Пасля прыбіральні мне стала весела. І зусім не ад апаражнення мачавога пузыра. У мяне заставаліся яшчэ дзве таблеткі экстазі. Пра экстазі пісаць не будзем. Зрэшты, правільна казалі: не накладай кайф на кайф. А тут яшчэ і гарэлка“.

На стале з’явілася гарэлка. Мы выпівалі. Пачалі размаўляць пра тэатр.

„Сапраўды. Мы гаварылі пра лёс тэатру. Смешна. Сяджу ў мянтоўцы. Пішу заяву, як артыстка з драматургамі гаворыць пра тэатр“.

— Прабач, я не прыспешваю, — думкі Даносчыцы перарывае міліцыянт, — але мне сапраўды не надта ёсць калі.

— Я хуценька. Зараз скончу.

Я сказала, што браты прадалі свой талент. Іх не цікавіць мастацтва, толькі капітал.

„Няпраўда. Не! Праўда! Я і такое казала. Я казала, што яны тлустыя кабаны. Што яны прыгнятаюць людзей. Што пакідалі сваіх першых жонак з дзецьмі. Старэйшы спрабаваў мяне супакоіць. А малодшы сказаў, каб валіла „на хуй“. А я сказала, што нікуды не пайду. Ён схапіў мяне за шыю і пацягнуў да дзвярэй. Старэйшы вызваліў мяне“.

Малодшы Грамовіч схапіў мяне за шыю й пачаў біць. Старэйшы адцягнуў яго. Я сышла.

„Я не сышла. Я зачынілася ў шафе. У вялізнай люстраной на ўсю сцяну шафе. Малодшы. Сука. Казёл. Вырадак. Выцягнуў мяне з шафы. Як толькі люстэрка не пабілася?! Нам былі б капцы. Люстэрка метры на тры. Ён выкінуў мяне на лесвічную пляцоўку. Як сабаку. Без курткі, без сумкі, без чаравікаў. Нічога! Адрыгнуцца ваўку авечыя слёзы. Суд і краты“.

Прашу праваахоўчыя органы міліцыі разабрацца і пакараць вінаватых.

„Трэ было напісаць, як маці вучыла. Білі. Спрабавалі згвалтаваць. Не, і гэтага хопіць“.

— Таварышу міліцыянер, я скончыла.

Капітан уважліва чытае заяву.

— Праўду напісала?

— Іх пасадзяць?

— Суд вырашыць…

„Вось, блядзюга! Прыйшла да мужыкоў, напілася, істэрыку закаціла. Яе выкінулі, а яна данос накатала“.

— Вы заўсёды носіце акуляры? — удакладняе міліцыянт.

— Так.

— Вы ў гэтых акулярах былі ў той вечар?

— У гэтых.

„Ну і артыстка. Не чырванее. Білася з двума мужыкамі, а акуляры цэлыя“.

— Будзем разбірацца! — міліцыянт насунуў шапку на лоб.

24.08.1999

Стварэнне

Каменная альтанка. Раніца. Зімна. Марозна. Піва бутэлечнае. З рыльца. Пакрысе. Па глытку. Па кропельцы. Сняжынкі круцяцца, лунаюць, падаюць. Дыяментавыя парушынкі. Ляцяць праз мяне. Празрыстасць. Бязважкасць. Супакоенасць.

Уздоўж рэчкі. На праспект. У падземны пераход. Станцыя метро „Плошча Перамогі“. Бар „Казачок“. Стоячы. З пластыкавай шклянкі. Пяцьдзесят каньяку „Глорыя“. Размова з барменам. Душэўная. Пра футбол. Прапануе яшчэ паўста. Адмаўляюся.

Паўз Оперны тэатр. У Траецкае прадмесце. Карчма. Цёпла. Смажаным мясам пахне. За чорным столікам. Сто гарэлкі „Крышталь“ і шклянка тоніку. Іскрыстыя вадкасці. Адна за адною. Змешваюцца з крывёй.

Праз мост. На гару. Да царквы. Каля раённнага ДАІ. Па прыступках. У сутарэнні. Бар байкераў. Johnni B. Good. Руды бармен. Лыбіцца. Порцыя тэкілы. Хлабысь. Рок-н-рол. Дзеўка. Радзімая плямка на шчацэ. Смачная. Шакаладная манетка. Смяецца.

У скверык. Да мастакоў. Дзеўка з плямкаю ўчапілася ў мой локаць. Мастачка-няздара. Гандлярка грабеньчыкамі і драўлянымі крыжыкамі. Кіруем у майстэрню. Праз гастраном. Штоф. Джын „Ведрыч“. Капшук разбух.

Платная прыбіральня. За McDonald’s-ам. Чыста. Светла. Цёпла. Выструменьваецца боль. Клас! Хаваемся ў каморку прыбіральшчыцы. „Ведрыч“ з хлебам. Са шклянак. Млосць. Поўны ўнітаз. Хлеб. „Ведрыч“. Тэкіла. „Крышталь“. Піўны шум. Мыю твар. Спалоскваю рот джынам.

Больш ні глытка. Мароз цверазіць. Гастраном „Узвышша“. Мінералка. Для мяне. Джын „Ведрыч“ для сябровак. Секс уратуе свет. У бамбасховішча. Пад салонам мастацтваў. Яны п’юць, я іх распранаю. Падабаюся. Падабаюцца. Сплятаемся ў клубок. Смочкі. Пальцы. Секелі. Языкі. Локці. Скабы. Валасы. Пахі. Уздыхі. Вадкасці. Канвульсіі. Заціханне. Заміранне. Сон. Салодкі. Цяжкі.

Золак. Таксоўка. Дом. Лазенка. Мыюся. Люстэрка. Я — самае прыгожае на свеце Стварэнне.

Менск, 1999—2000 гады

Пн	Вт	Ср	Чт	Пт	Сб	Вс
01	02	03	04	05	06	07
08	09	10	11	12	13	14
15	16	17	18	19	20	21
22	23	24	25	26	27	28
29	30

Дамавікамерон найноўшы. Навелы з кнігі

NEW БЕЛОРУССКАЯ ПРОЗА

Меню для авторов

Добавить статью

Редактировать работы

Зарегистрироваться

Полезные ссылки

Искать похожие?

Скачать мультимедию?

ССЫЛКИ ДЛЯ СПИСКА ЛИТЕРАТУРЫ

По стандарту ВАК Республики Беларусь

По ГОСТу Российской Федерации

URL для сайта, блога (постоянный обратный адрес данной страницы)

ПАРТНЁРЫ БИБЛИОТЕКИ рекомендуем!

ОБРАТНО В РУБРИКУ?

БЕЛОРУССКАЯ ПРОЗА НА LIBRARY.BY