Белорусская проза. Классические и современные произведения белорусских авторов. Книги, рассказы, воспоминания и пр.
Расейскія прэтэнзіі на рускую спадчыну 26 за 24 часа
Разгляд звыклых расейскіх нацыянальных мітаў, большасьць зь якіх сталі таксама й мітамі сусьветнай русістыкі, — зусім ня марная справа.
Высьвятленьне таго, чаму менавіта гэтая міталёгія замацавалася ў расейцаў, беспасярэдне зьвязанае з тым, якіх паводзінаў у міжнародных справах мы можам чакаць ад іх цяпер, калі яны перасталі быць панскай нацыяй у імпэрыі і іх не абмяжоўвае болей дактрынэрскі марксісцка–ленінскі інтэрнацыяналізм.
Камасутра 91 за 24 часа
Камасутру, павучаньне аб каханьні, дзьве тысячы год таму на туманных берагах Гангу ў Бэнарэсе склаў мудрэц Ватсяяна, споўніўшы так частку сваіх рэлігійных абавязкаў. Напісаны ў санскрыце арыгінал налічвае дзьве тысячы дзьвесьце пяцьдзясят вершаў (васьміскладовых чатырохрадкоўяў). Па сутнасьці, Сутра — гэта збор афарызмаў, які найкарацейшым чынам выяўляе прынцыпы рэчаў. У вуснай традыцыі, што пераважала ў ранейшыя часы, Сутра забясьпечвала найпрасьцейшы спосаб захаваньня ведаў. Усё ж зь цягам часу ўзьнікла неабходнасьць гэты згустак ідэяў разьвіць у камэнтарох (як у выпадку Джаямангалы, Яшадаравага камэнтару Х ст. н.э.), на якія абапіраліся пазьнейшыя аўтары, каб дадаць сваім дасьледзінам формы і глыбіні.
Saha pra Klimienkau 84 за 24 часа
Пачатак гэтая гісторыя атрымала больш за чатырыста гадоў таму, калі ў Рэчыцы з’явіўся Клім — магутны, вусаты і чубаты. Клім прыехаў на белым кані аднекуль з ніжняга Дняпра, можа, нават, з самой Запарожскай Сечы, з вялікім ятаганам і трыма хатулямі скарбу, нарабаванага на вялікіх паўднёвых абшарах.
Праз некалькі гадзін Клім без праблем адшукаў найпрыгажэйшую на Рэчыцу сірату з хатай і прыстаў да яе ў прымы. Апроч хаты, якая стаяла на маляўнічым дняпроўскім беразе, сірата мела човен, на якім займалася перавозам усялякага люду па яго патрэбах. Стаўшы прымаком, перавозам заняўся Клім. Кіруючы чоўнам, ён займеў за звычай спяваць меладычныя і бясконцыя песні сваёй паўднёвай радзімы. А сірата займела за звычай раз’язджаць па справах ды на шпацыр на яго белым коніку.
Плач па Косаве (7) 8 за 24 часа
Рэшткі вечаровага гоману расталі ў ночы, вызваліўшы месца сабачай зьвязе, а слаўная дама ўсё ніяк не магла заснуць. Каму, як ня ёй, было ведаць, што пасьля сьвята сон або зморыць адразу, або доўга не ідзе. Але ў той вечар яе апанавала нейкая зусім іншая бяссоньніца. Ня толькі звыклыя думкі віліся ў яе ў галаве, але і новая, самотная і грозная, як зімовая ваўчыца, дзіўна кружляла ў змроку пакоя. Гэтая новая госьця яшчэ кепска ведала тую галаву, за якую зачапілася, дый, магчыма, увесь гэты сусьвет; яна спрабавала аформіцца, але ў той самы момант разьляталася на кавалкі, білася, нібы засіліўшыся, рвала путы, але толькі аслабаніўшыся, зракалася волі і пнулася зноў у тую пастку ў мазгох, скуль толькі вырвалася. Візіі задняга двору з высаджанай брамай, мангольскай дзіды і толькі што атрыманай з Амстэрдаму карты мацерыка спрабавалі знайсьці сувязь паміж сабой і злучыцца.
Плач па Косаве (6) 84 за 24 часа
Дзясятак сьпевакоў чакалі сваёй чаргі. Французы апявалі свайго героя Ралянда, як ён перад сьмерцю трубіў у рог; пасьля немцы баялі пра пярсьцёнак Зыгфрыда; пасьля шчэ нейкі іншы, не падобны ні да француза, ні да немца, сьпяваў пра доблесьць нейкага Вільгельма, што патрапіў у яблык, які паставіў на галаве ў сына.
Нарэшце прыйшла іх чарга; зараз вы пачуеце балканскіх рапсодаў, якія прыбылі проста з поля Косаўскай бітвы, дзе хрысьціянству нанесьлі цяжкае параненьне, — зьвярнуўся да прыяцельства гаспадар і папрасіў прысутных памаліцца, каб гэта была апошняя параза хрысьціянскага сьвету.
Плач па Косаве (5) 10 за 24 часа
Уцекачы падаліся далей на Поўнач адразу пасьля страты, баючыся, каб інквізыцыя не ўзялася за тых, хто калегаваў зь небаракам. Яны ехалі ўжо шмат дзён. Дзяржавы рабіліся ўсё меншымі па памерах, затое больш суворымі. Можна было падумаць, што старыя крыўды скручвалі гэтыя пляцы і вежы і вастрылі рапіры рыцараў, што несьлі варту на брамах.
Уцекачоў часта правяралі, ператрасалі, шукалі схаваных абразоў, фальшывых манэтаў, аглядалі на прыкметы чумы. Большасьць людзей тут нават ня чула пра сечу ў Косаве; таму, калі яны згадвалі пра бітву, на іх глядзелі не са спагадаю, а з падазрэньнямі. Часам ім раілі наймацца ў адзін з шматлікіх вайсковых загонаў, што вандравалі краем. Заўсёды нейкія князі й графы б’юцца, казалі ім, дык патрэба ў жорсткіх ваярох не зьмяншаецца.
Плач па Косаве (4) 11 за 24 часа
Цяпер яны вандравалі так далёка, што навіны да іх болей амаль не даходзілі. А калі нейкая навіна й даходзіла, дык адлегласьць так зьмяняла яе, што невядома было нават, што пра яе думаць, бо верыць ёй было ўсё адно што верыць ганцу, які пасьпеў састарэць, а мо нат памерці за час даўжэзнага падарожжа, і ўсё ж знайшоў вас і перадаў вам нарэшце пасланьне.
Так, дайшла навіна, што туркі зноў зьмянілі тытул свайго валадара: раней яго былі звалі эмірам, пасьля султанам, а цяпер яго клічуць “ялдрэм”, што па–іхнаму значыць “бліскавіца”.
Плач па Косаве (3) 58 за 24 часа
Кожны раз, зьбіраючыся вярнуцца на Балканы, яны сустракалі на дарозе ўцекачоў адтуль. Вы здурэлі? — пыталіся тыя. Мы ледзьве вырваліся адтуль, а вы хочаце вярнуцца? Там цяпер пануе сьмерць...
На людзях, што брылі адтуль, ляжаў такі тоўсты слой пылу, што нават лікі сьвятых на прынесеных імі абразох здаваліся ў параўнаньні зь імі не такімі ўжо змардаванымі. І навіны яны прыносілі мала суцяшальныя. Сэрбію разьбілі. Што сталася з Валахіяй і Босьніяй, невядома. Толькі палова Альбаніі трымаецца вакол альбанска–вэнэцыянскіх цьвярдыняў ды харвацкі і славенскі краі яшчэ ня трапілі ў ярмо, але ўсе балканскія князі, і тыя, каго скінулі з прастолаў, і тыя, хто захаваў сваю ўладу, слухаліся султана.
Плач па Косаве (2) 13 за 24 часа
Вось ужо чатыры дні ішлі ўцекачы, самі ня ведаючы, дзе. Месцамі іх рака перасыхала, месцамі паток зьбіраўся ў віры. Да іх сюд–туд далучаліся жаўнеры–вугорцы, мовы якіх ніхто не разумеў, валахі, якія ўпарта шукалі Дунаю, жыды, што ўзяліся невядома скуль. Увесь гэты народ зьнікаў таксама раптоўна, як і аб’яўляўся, усё адбывалася, як у сьне. Аднойчы да іх прыбіўся турэцкі падафіцэр, адзіны, напэўна, басурман, які далучыўся да хрысьціянаў. Ён зьдзіўлена аглядаўся і на кожным адпачынку прасіў спадарожнікаў навучыць яго хрысьціцца.
Плач па Косаве 158 за 24 часа
Яшчэ ніколі ён не апынаўся пасьля бітвы ў стане пераможаных. Аднак у гэты раз на схіле дня яму прымроіліся першыя прадвесьці паразы. Ад стомы ён заплюшчыў веі, а калі расплюшчыў зноў, ягоным вачам адкрылася тая самая карціна: жаўнераў і афіцэраў круціў вялізны чалавечы вір. Двойчы ці тройчы яму здавалася, што нехта выгукваў: Г’ёрг Шкрэлі! — але пасьля ён дапяў, што гэта ўласнае імя мроіцца яму ў галаве. У навакольным хаосе ён нікога не пазнаваў. Яшчэ апоўдні ён згубіў сваіх альбанцаў.
ДАЛЕЕ выбор читателей
ОБРАТНО В РУБРИКУ
LIBRARY.BY - это электронная онлайн библиотека. Мы собираем научные и литературные авторские произведения Загрузить свои работы
При использовании материалов библиотеки обязательно ставьте обратную активную гиперссылку на источник.
Добавить статью
Обнародовать свои произведения
Редактировать работы
Для действующих авторов
Зарегистрироваться
Доступ к модулю публикаций