Актуальные публикации по истории и культуре Беларуси.
Беларуска-літоўскі летапіс 1446 2 за 24 часа
Беларуска-літоўскі летапіс 1446, першы агульнадзяржаўны летапісны звод ВКЛ, прысвечаны гісторыі ўсх. славян i Літвы. У яго аснове — летапіс, складзены каля 1430 у Смаленску невядомай асобай духоўнага сану ў асяроддзі епіскапа, у 1432—35 — мітрапаліта Герасіма, гара-чага прыхільніка агульнарус. праграмы вял. князя Вітаўта, i прадоўжаны пазней да 1446. Першапачатковая рэдакцыя не збераглася. У 1490-я г. ўзнікла 2-я рэдакцыя (НікіфараўскілетапісСупрасльскілетапіс, Акадэмічны летапіс), каля 1500 — 3-я, скарочаная рэдакцыя (Слуцкілетапіс).
Род Белазораў у ВКЛ 0 за 24 часа
Белазоры (Монтвіды-Бела-з o р ы ), шляхецкі род герба «Вянява». Паводле некат. гісторыкаў, паходзілі ад роду Саковічаў. Асн. маёнткі мелі ў Жамойці i Полацкім ваяв.
Бекеш (Bekiesz, Bekes) Kacnap 0 за 24 часа
Бекеш (Bekiesz, Bekes) Kacnap (1520, Трансільванія—7.11.1579), ваенны i паліт. дзеяч.
Баяры ў ВКЛ 0 за 24 часа
баяры, ваеннаслужылыя людзі ў ВКЛ. Паходзілі з Б. Полацкага, Тураўскага, Смаленскага i інш. княстваў, ад дружын-нікаў літоўскіх князёў. У 13—16 ст. большасць Б. атрымала саслоўныя прывілеі феадалаў. Частка з ix была прамежкавай групай паміж феадаламі i сялянамі. У юрыд. дакументах пачынаю-чы з 15 ст. сярод Б. вылучаюцца паны і знатныя Б., якія разам з князямі складалі вярхі феад. саслоўя (Гарадзельскі прыві-лей 1413). Гэтыя катэгорыі ўпамінаюцца ў велікакняжацкіх прывілеях да Статута Вялікага княства Літоўскага 1529. У 14—15 ст. i 1-й чвэрці 16 ст. ўсюды асн. маса феадалаў (сярэднія i дробныя землеўладальнікі) мелі адну назву — Б. Пачынаючы з Гарадзельскага прывілея 1413 для абазначэння саслоўя феадалаў побач з гэтым тэрмінам у афіцыйных актах усё часцей трапляецца тэрмін «баяры-шляхта» або «шляхта».
Басея 2 за 24 часа
Басея, гістарычная воласцьу верхнім цячэнні р. Бася, на стыку сучасных Горацкага і Шклоўскага р-наў.
Барысаўская воласць 0 за 24 часа
Барысаўская воласць, Б a р ы с a ў с к а е стараства,дзяржаўнаеўла-данне ў ВКЛ у 14—18 ст. Займала ўсх. частку сучасных Барысаўскага i паўднё-вую Крупскага р-наў. Першапачаткова ўваходзіла, відаць, уДруцкае княства, у 15 — 1-й пал. 16 ст. — у Віленснае ваяводства. У 1396 падданыя Б.в. атрымалі прывілей вял. князя,уякім за-мацоўвалася ix права самім збіраць па-даткі праз сістэму мясц. адміністрацыі — выбарных старцаў. У пач. 16 ст. частка тэр. воласці (сёлы Глівін, Упірэвічы, Шыпяны i інш.) шляхам велікакняжацкіх падараванняўстала прыватнымі маёнт-камі. Рэштай воласці кіравалі веліка-княжацкія намеснікі (старасты) Я.Ра-дзівіл (1510—22), А.Гаштольд (1522— 39), Я.Ю.Глябовіч (1542—51), потым М.Радзівіл Чорны.
Барысаў 0 за 24 часа
Барысаў (цяпер горад, цэнтр Бары-саўскага р-на Мінскай вобл., Рэспубліка Беларусь), горад у Аршанскім пав. Ві-цебскага ваяв., на р. Бярэзіна.
Барская канфедэрацыя ў ВКЛ 0 за 24 часа
Барская канфедэрацыя, ваенна-палітычны саюз шляхты Рэчы Паспалітай супраць караля Станіслава Аўгуста Паня-тоўскага i pac. пратэктарату над краінай. Створана29.2.1768умяст. Бар(Падоль-скае ваяв.) па ініцыятыве камянецкага біскупа А.С.Красінскага пад кіраўніцтвам яго брата ражанскага падкаморыя М.Кра-сінскага (маршалак) i варэцкага старасты Ю.Пуласкага (рэгіментар). Выступіла за непарушнасць прывілеяў шляхты i ката-ліцкай царквы, супраць рэформ існуючага ладу i ўраўнавання іншаверцаў (дысі-дэнтаў) у правах з католікамі. Абвяшчэнне Б.к. адразу справакавала антыфеад. выступленне ўкр. сялян (Калііўшчына), якое было падаўлена сумесна войскамі Расіі i Рэчы Паспалітай. Адгалоскі Калііў-шчыны праявіліся ў Шаўліскім паўстанні 1769, руху гайдамакаў у Мазырскім i Рэчыцкім паветах (1768—69). У барацьбе за незалежнасць краіны канфедэраты падзяляліся на тых, хто шукаў падтрымкі з боку Турцыі, Францыі, Аўстрыі i Саксоніі, ітых,хто разлічваўнаўласныясілы.
Барока ў ВКЛ 0 за 24 часа
Барока (італьян. barocco літар. — вычварны, дзіўны), вызначальны стыль у еўрап. мастацтве канца 16—сярэдзіны 18 ст., які ўзнік на аснове традыцый позняга Адраджэння. Першапачатковы этап развіцця Б. звязаны з узмацненнем каталіцызму ў Зах. Еўропе. Стыль Б. шырока выкарыстоўваўся для прапаганды ідэй контррэфармацыі. Эстэтыка Б. заснавана на проціпастаўленні ідэальнага i пачуццёвага ў чалавеку, яго волі i розуму з ірацыянальнасцю быцця.
Баркулабаўскі летапіс 2 за 24 часа
Бaркaлaбаўскі летапіс - помнік бел. летапісання пач. 17 ст. Захаваўся ў адзіным спісе ў т.зв. Патрыяршым рукапісе 3-й чвэрці 17 ст., які зберагаецца ў Дзярж. гіст. музеі ў Маскве. Складзены ў мяст. Баркулабава хугчэп заўсё мясц. правасл. святаром Фёдарам Філіпавічам Мап'лёуцам. Пачынаецца са звестак пра сойм 1545 у Берасці, пабудовуў 1526 Магілёў-скага замка. Больш сістэматызавана выкладзены падзеі з 1563 (захоп Полацка Іванам Грозным)да 1608. Найб. падрабяз-на апісаны перыяд з 1580-х г. да пач. 17 ст.
ПАРТНЁРЫ БИБЛИОТЕКИ рекомендуем!
ОБРАТНО В РУБРИКУ?
LIBRARY.BY - это электронная онлайн библиотека. Мы собираем научные и литературные авторские произведения Загрузить свои работы
При использовании материалов библиотеки обязательно ставьте обратную активную гиперссылку на источник.
Добавить статью
Обнародовать свои произведения
Редактировать работы
Для действующих авторов
Зарегистрироваться
Доступ к модулю публикаций