Першае беларускае адрадженне (16 – першая палова 17ст.)

Францыск Скарына в 1517 г. у жніуне у Праге надрукавал ‘Псалтыр’. Ен стау першым усходнеславянскім кнігадрукаром. Быу першым беларускім вучоным-гуманістам і асветнакам еурапейскага масштабу. У сваей дзейнасці ен увасобіу непасрэдную сувязь Беларусі с заходне-еурапейскім адрадженнем. Працу Скарыны працягвалі Семен Будны, Васіль Улпінскі, браты Зуані. У 17 стагодзе значнымі былі даследванні у развіцці школьнай адукаціі ,тэатра, жывапісу, скульптуры, архітектуры, воена-абарончага і культурнага дойміцтва.

САЦЫАЛЬНА_ЭКАНАМІЧНАЕ РАЗВІЦЦЕ:

16- першай палове 17 стагодзя назіраліся істотныя зрухі у сацыальна-эканамічнай развіцця Беларусі. Росту с/х вытворчасці садейнічала аграрная рэформа 1557 года, якая называлася ‘Устава на валокі’( мера вымярэння зямлі = 21,36 га). Рэформа увяла у заходняй і цэнтральнай Беларусі падворнае сялянскае нарастанне. Кожная сямья атрымала кавалак зямлі замест абщіннай. У прагрэсіуную на той час фальварачна-паншчную сістэму з цверда устаноуленнымі павіннасцямі сялян у залежнасці ад вялічыны і якасці іх зямельных надзелау. Ва усходніх ваеводствах із-за ваенных абставін ажыццявіць рэформу не удалося і сельская абшчына там захавалася да пачатку 20 стагодзя. ( Потым была у 1906 годзе Сталыпінская рэформа ) Сталыпін – губернатар Гродненскай губерніі.

У гэты час вышэйшага узроуню у сваім развіцці дасягнулі гарады Беларусі, у якіх канцэнтравалася рэмясло і гандль. Гэтаму садзейнічалі прывілегіі самакіравання гараджан. Так званая Магдэбургскае Права. Першым горадам, адтрымаушым гэта права была Вільня у 1387 годзе, Мінск – 1494 г. Развіты былі культура, рамество. Пасля уваходжання у Рассійскую імперію было адменено.

Выбарчыя органы гарадскога самакіравання ( рада, лава, магістрат) узначалівау войт, прызначаны вялікім князем. Яны былі незалежныя ад ваяводау і старастау. Гараджане , вызваленыя ад некаторых феадальных павінасцяу, ад падпарадкаванняу іншым службовым асобам, акрамя войта мелі свой судовый орган – лава. Угарадах склауся эканамічна моцный слой беларускіх купцоу і рамеснікоу. Купцы і рамеснікі фінансавалі развіцце беларускага кнігадруку, асвет, мастацтва, культуру у целым.