Фарміраванне новай беларускай літаратуры у канцы 19-20ст.ст. і палітыка беларусізаціі і мова. Рэформа беларускага правапісу ў 1933г.

Перыяды новай беларускай літаратурнай мова прыпадае на 19-20ст. На гэтым этапе яе гісторыі адбаліся важные падзеі, якія карэнным чынам змянілі лес беларускага народа, а разам з тым лес яго мовы. На тэрыторыі Бел на працягу ўсяго19. ст. не існавала ні адной вышэйшай навучальнай установы, а на беларускай мове не былоні адной нават пачатковай школы.На працягу жыцця кожнага пакалення ўспыхвалі сўпраць нацыянальнага прыгнету паўстанні (1830 і 1863 гг.). Царызм помсціў рэпрэсіямі і яшчэ большім уціскам. У 1840 г. ен спыніў дзеянне на беларусі статута ВКЛ 1588г., ліквідаваў грэка-каталіцкую, уніяцкую царкву, якая вяла набаженства на беларускай мове, забараніў ужываць у афіцыйных дакументах нават назву “Беларусь”. За усе 19ст. на бел. мове выйшла толькі 75 кніг, якія друкаваліся звычайна за межамі Рас. дзяржавы. А пасля паўстання 1863 года на працягу 30-ці гадоў на беларусі не было надрукавана ні воднай кнігі на бел. мове. Працяглы час заняпаду старажытнай бел. мовы прывеў да таго, что яе традыціі былі па сутнасці страчаны, і новая літаратурная мова беларусаў пачала фарміравацца і развівацца на базе вуснай народна-дыялектнай мовы незалежна ад старажытнай. У працессе яе станаўлення галоўную ролю адыграла мастцкая літаратура.

Палітыка беларусізаціі - афіцыйная дзяржауная палітыка па падтрымке бел. Мовы і культуры. Рашэнне аб прабядзенне - 1924 г. Гжтая палітыка прабадз. У БССР

З 1917-1920г. было выдадзена 42 кнігі на бел. Мове, а з 24 па 28 г. было выдадзено 875 кніг. У 1931 г. выходзіць 13—бел. Кніг тыражом 10 міл. На бел. Мове друкуецца 194 газета з агульнай колькасццю 234 і 27 часопісау з 30-і. Дзяржауныя чыноунікі былі абабязаны вывучать бел.мову. З 25 г. пачаль працавать радые на бел. Мове. У гэтыя гады была створана навукова- тэрміналагічная каміссія. Гэтая каміссія выпрацавала 3 тыс. Тэрмінау па розных навукау. Быу выдадзены падручнік у 1918 г. ‘Беларуская граматыка для школ’ , аутар - Браніслау Тарашкевіч. Было 5 выданняу. Рыхтавалася рэформа бел.. правапісу, была створана каміссія у 27 г. , але беларусізацыя закончылася і пачаліся рэпрэсіі, У 1933 г. была праведзена рэформа бел.мовы. Гэта рэформа больш адмоуных вынікау, чым станоучых. Было выкінута шмат бел. Слоу і яна наблізілась да рускай, Тыя пісьменнікі, якія не былі рэпрэсіраваны, вымушчыны былі падтрымліваць усе гэта.

У гады ВАВ у бел. мову увайшло шмат ваеннай тэрміналогіі (агрэсія, акупацыя, граната, бомба) і так сама іншамоўныя. Пасля ВАВ гэтыя словы зніклі, але засталіся ў фільмах, літаратуры. У пасля ваенны час было амаль поўнае абнаўленне іншамоўных запазычанасцяў

(тэрмінаў) і імкненне замяніць іх словамі роднай мовы. Тады правадзілася ідыялагічная барацьба супраць касманапалітызму. Патрыятызм выяўлялся ў выхаванні сваей культуры.

У рэформе 1933г. былі недахопы, некаторыя словы пісаліся не па правілам. Часткова гэтыя недакладнасці былі ліквадаваны новай рэформай. Арфаграфічная камісія на чале з Коласам, Крапівой, Глебкай, падрыхтавалі Праект змен і ўдакладнення бел. правапісу.