Зарадженне беларускай мовы. Старабеларуская мова - Дзяржаўная мова ВКЛ

Паводле перапісу 1989 г. роднай лічаць бел. Мову 77.7% насельніцтва Бел., а сярод беларусаў 80,2%. Гісторыя бел. пісьменіцтва ведае 3 графічныя сістемы - кіріліца, латінская сістэма (латініца), арабская.

Кіріліца была створана у 863 г. (Кіріл і мефодій) на базе грэческага алфавита. На русі з”явілася пасля прыняцця хрыстьянства. Першая друкаваная кніга з’явілась у 1517 г., яе надрукавау Ф Скарына. (паклау пачатак усходне-славянскаму друкаванню) Латінскімі літарамі пачалі карыстацца для напісання па - беларуску с канца 17 ст. Арабскай графікай пачалі пісаць у 16 ст., гэтыя кнігі называюцца Аль-Кітаб.

З 18 ст. Былі прыняты лацінскія назвы літар. У 1735 г. была уведзена ‘й’, У 1797 г. - ‘Е’

Кірыліца не засталася у нязменнам стане. У 1708 г. яна была рэфарміравана Капіевічам. Ен сам беларус. Гэта Кірыліца атрымала назву ‘грамадзянская азбука’.

З 18 ст. Были прыняты лацинския назвы литар. У 1735 г. была уведзена «й», У 1797 г. - «Е»

Кирылица не засталася у нязменнам стане. У 1708 г. яна была рэфармиравана Капиевичам. Ен сам беларус. Гэта Кирылица атрымала назву «грамадзянская азбука».

У 19 и ў пач. 20 ст. Да рэвалюции беларусы карысталися 2-мя граф. Систэмами: рэфармираванай кирылицай и латинкай. Дунин-Марцинкевич, Ф.Багушевич - писались латинскими литарами. «Мужыцкая прауда» и « Наша нива» да 12 г. друкавалася и на латинке. У зах. Бел. Латинка ужывалася да 1939 г. Існуе 3 группы слав. Моу: усходняя (бел,руск, укр) , заходняя ( польская, чэшская, верхнелуж. і нежнелуженская) и паудневая ( балгарская, македоская, сербахарватская, славенская).

Пачали паступова фармиравацца усходнеславянския мовы. Царкоуна-славянская мова - литаратурная мова старажытнай Руси. На гэту мову была перакладзена библия з грэч мовы. Часта царкоуна-славянская мова была неразумела.

На тэрытории Бел. да кирылицы ужывалася глаголица. Па гуках яна зупадает с кирылицай, але написанне рознае. Старабеларуская мова склалася прыблизна у 13-14 ст. Беларуская литаратурная мова склалася на аснове гаворак цэнтральнай беларуси. Асабливага росквиту бел. письмо дасягнула пры князе Альгердзе ў 14 ст. Бел. мова стала дзяржаунай афицыйнай мовай канцэлярый и спрваводства ў ВКЛ.

На старажытнай бел. мове писалися законы, праводзилися пасядженни сеймау, вялася дыпламатычная пераписка, администратыунае и судовае прававодства. На гэтай мове размауляли карали, князи, магнаты. Малилися у цэрквах тольки па-беларуску. Пасля любленскай вунии (1569г.) утварэнне Рэчы Паспалитай, бел. мова паступова пачала выцесняцца польскай мовай и была выцеснена ў 1696 г. Была прынята установа аб афицыйным ужыванни польскай мовы и да 20-га ст. Бел. мова не ужывалася. Тольки у пачатку 20-га ст. Зноу пачалася ужывацца бел. Мова.

Калі увайшла Бел. У склад Рассіі бел. Мова не ужывалася і не вывучалася. У 19 ст. Былі выдадзены слоунікі па граматыке бел. Мовы.

1846г. Ян Чарот надрукавау бел. Слоунік ‘Зборнік народных песен’

1840г. П. Шпілеускі ‘Першая новая бел. Грамота’

1870 г. Насовіч падрыхтавау і надрукавау ‘Белар. Слоунік’. 30 тыс. слоу(тлумачальны). Пасля рэв. 39 г. пачалі выходзіць ‘Наша доля’, ‘Наша ніва’. Потым пачалі з’яуляцца пісьменнікі і фарміравать бел. Мову.