Актуальные публикации по истории и культуре Беларуси.
Фабіян Акінчыц — правадыр беларускіх нацыянал–сацыялістаў (1886-1943) 3 за 24 часа
Напрыканцы 1933 г. на заходнебеларускай сцэне ўзнікла групоўка, якая абвясціла сябе нацыянал–сацыялістычным актывам. Яе заснавальнікам, ідэолагам і правадыром быў Фабіян Акінчыц, які вопыт палітычнай дзейнасці здабываў у партыі расійскіх эсэраў, у БСР Грамадзе, Цэнтрасаюзе і іншых беларускіх арганізацыях [1].
Вацлаў Ластоўскі (1883-1938) 0 за 24 часа
Ён прыйшоў на сьвет 8 лістапада 1883 году. Малая радзіма Ластоўскага - Дзісеншчына, дзе ў засьценку Калесьнікаў жылі ягоныя бацькі-арандатары. Маючы за плячыма толькі пачатковую школу, Вацлаў здолеў шляхам самаадукацыі здабыць бліскучыя веды ў гуманітарных навуках, разьвіць свой талент літаратара і гісторыка.
Раман Скірмунт (1868-1939) 0 за 24 часа
Герой нашай сёньняшняй перадачы - асоба, вядомая, бадай толькі гісторыкам. А між тым гэты чалавек мог бы стаць першым беларускім прэзыдэнтам. Гаворка йдзе, зразумела, не пра прэзыдэнцкія выбары 1994 году, а пра час абвяшчэньня Беларускае Народнае Рэспублікі, калі нашая краіна мела ў XX стагодзьдзі першы шанец вырвацца з азіяцкай імпэрыі й вярнуцца ў Эўропу. Гэтая пэрспэктыва была здратаваная ботамі чырвонаармейцаў, расстраляная бальшавіцкімі кулямі, схаваная ў спэцсховішчах разам з забароненымі кнігамі й дакумэнтамі. Доўгія дзесяцігодзьдзі хавалі ад беларусаў і ймя аднаго з адданых змагароў за яе незалежнасьць Рамана Скірмунта.
Ксёндз Вінцэнт Гадлеўскі: Філасофскае абгрунтаванне беларускай ідэі 2 за 24 часа
Сутнасць беларускай ідэі - усведамленне Боскага і гістарычнага паклікання свайго народа, яго шматвяковай традыцыі, яго місіі ў гістарычным і сучасным быцці народаў свету. Беларуская ідэя - гэта таксама выяўленне ў філасофіі, літаратуры, мастацкай культуры, навуцы быцця Беларусі ў трох вымярэннях - мінуўшчыне, сучаснасці і будучыні. Аб’ектыўнай падставай усведамлення Беларусі як гістарычнага чынніка заўсёды было этнічнае адзінства народа, які даказаў сваю трываласць у драматычных выпрабаваннях, вялікіх войнах. Народа, які ствараў дзяржавы ад Полацкага, Тураўскага княстваў X–XIII стст., захаваў сваё моўнае і культурнае лідэрства ў Вялікім Княстве Літоўскім, сваю этнічную, духоўную і агульнакультурную аўтэнтычнасць не толькі ў складзе канфедэратыўнай Рэчы Паспалітай на ўзроўні этнічнага і творча-культурнага жыцця, але і ў складзе Расійскай імперыі і камуністычнага Савецкага Саюза.
Рыцар Свабоды (Ксёндз Вінцэнт Гадлеўскі, 1888-1942) 2 за 24 часа
Асоба ксяндза Вінцэнта Гадлеўскага часта трапляе пад увагу беларускіх дасьледчыкаў. У розных публікацыях адзначаецца ягоная роля як палітыка і сьвятара ў часы Беларускай Народнай Рэспублікі, у міжваенным заходнебеларускім нацыянальным і рэлігійным руху, згадваюцца высілкі Гадлеўскага ў справе арганізацыі беларускага школьніцтва ў часы нямецкай акупацыі, ягоная публіцыстыка і пераклады. Аднак дагэтуль абыходзіцца (альбо нават і ігнаруецца) ўдзел Вінцэнта Гадлеўскага ў беларускім нацыянальным антынацыскім Супраціве ў 1941-42 гг. Напрыклад, у біяграме Гадлеўскага, зьмешчанай у кнізе Лявона Юрэвіча “Вырваныя бачыны. Да гісторыі Саюзу Беларускай Моладзі” (Менск, Беларускі Гістарычны Агляд, 2001) няма нават згадкі пра дачыненьне В. Гадлеўскага да Супраціву. Як, дарэчы, і ў ягонай біяграме ў кнізе “Успаміны” Анэлі Катковіч і Вэранікі Катковіч-Клентак (Беласток, Беларускае Гістарычнае Таварыства, 1999) ды шмат у якіх іншых публікацыях. Леанід Лыч у сваім артыкуле “Беларускі ксёндз Вінцэнт Гадлеўскі” (Голас Радзімы, 2000, 23 лютага) ня толькі нічога ня піша пра яго палітычную дзейнасьць падчас вайны, але нават і пра даваенны “Беларускі фронт”.
Крэскі да біяграфіі генерала К. Кандратовіча 0 за 24 часа
На службу паступіў 07.05.1875 у г. Вільня.
У 1878 г. скончыў 2-ю вайсковую Канстанцінаўскую вучэльню. Юнкеры гэтай вучэльні вывучалі, у асноўным, дакладныя навукі: матэматыку, аналітычную геаметрыю, дыферэнцыяльнае і пачатак інтэгральнага вылічэнняў, фізіку, хімію, механіку, чарчэнне.
Генерал Кіпрыян Кандратовіч (1859-1932) 0 за 24 часа
Расійскія гісторыкі называюць іх вялікімі здраднікамі Расійскай імперыі. Яны - гэта вышэйшыя афіцэры Расіі, генералы і члены світы імператара, якія падчас рэвалюцыі перайшлі ў нацыянальныя рухі і пайшлі па шляхах стварэння на крушнях рухнуўшай імперыі маладых нацыянальных краінаў, хаця называць іх здраднікамі неэтычна, яны прысягалі не Расіі, а імператару. Не стала імператара, не трэба было трымацца і прысягі. Найбольшую прыкрасць у расейскіх гісторыкаў выклікаюць імёны барона Манергейма, гетмана Скарападскага, генерал-лейтэнанта Доўбар-Мусніцкага і генерала ад інфантэрыі Кандратовіча.
"Бацька" - Генерал Станіслаў Булак-Балаховіч 2 за 24 часа
10 лютага нарадзіўся славуты сын беларускае зямлі - яе абаронца і нацыянальны герой генерал Станіслаў Булак-Балаховіч. Ён жыў, змагаўся і паклаў сваё жыцце за волю Бацькаўшчыны.
Старонкі нашай мінуўшчыны. Станіслаў Булак-Балаховіч (1883-1940) 3 за 24 часа
Пасля доўгага замоўчвання беларускімі гісторыкамі савецкага часу ўжо у 90-я гады мінулага стагоддзя беларускія нацыянальныя гісторыкі вярнулі з часовага нябыту імя аднаго з найактыўнейшых беларускіх вайсковых і палітычных дзеячаў - генерала Станіслава Булак-Балаховіча. Акрамя аўтара гэтых радкоў трэба згадаць працы Алега Латышонка з Беластока, Алеся Бяляцкага з Мінска. Артыкулы, прысвечаныя генералу і яго паходу ў Палессе, планаванаму як пачатак вызвалення Беларусі ад панавання ў ёй бальшавіцкай Расіі, увайшлі ў "Энцыклапедыю гісторыі Беларусі" і "Беларускую Энцыклапедыю". У Польшчы ў 1993 г. выйшла кніга М. Цабаноўскага "Генерал Станіслаў Булак-Балаховіч. Забыты герой". Вывучэнне біяграфіі С. Булак-Балаховіча і яго вайсковай і палітычнай дзейнасці працягваецца. Забытыя імёны Бацькаўшчыны вяртаюцца.
Напалеон Орда (1807-1883) 0 за 24 часа
Бог шчодра надзяліў яго талентамі. Ён быў мастаком, кампазітарам, піяністам, педагогам. І праз гэтыя таленты нястомна дасканаліў сваю душу – тое самае патаемнае, дзеля спраўджвання якога ўсе мы прыходзім на зямлю. Бацькі назвалі яго Напалеонам, і ён, як той ваяр, адваёўваў у нябыту найпрыгажэйшыя куточкі Бацькаўшчыны – яе касцёлы, цэрквы, кляштары, замкі, палацы, сядзібы, каб падарыць нашчадкам тую Беларусь, пра якую без яго пэндзля, без яго душы і сэрца мы маглі б ніколі не даведацца. Ён ствараў мастацкі вобраз Радзімы.
ПАРТНЁРЫ БИБЛИОТЕКИ рекомендуем!
ОБРАТНО В РУБРИКУ?
LIBRARY.BY - это электронная онлайн библиотека. Мы собираем научные и литературные авторские произведения Загрузить свои работы
При использовании материалов библиотеки обязательно ставьте обратную активную гиперссылку на источник.
Добавить статью
Обнародовать свои произведения
Редактировать работы
Для действующих авторов
Зарегистрироваться
Доступ к модулю публикаций