Актуальные публикации по истории и культуре Беларуси.
Удзел БССР у стварэнні СССР. Павелічэнне тэрыторыі рэспублікі 10 за 24 часа
Грамадзянская вайна 1918-1920 гг. на тэрыторыі былой Расійскай імперыі засталася адной з найбольш трагічных старонак гісторыі чалавецтва. Дваранска-буржуазны блок пацярпеў паражэнне, расійскае грамадства пазбавілася былой палітычнай, эканамічнай і інтэлектуальнай эліты. Прайграў вайну і нацыянальна-дэмакратычны рух. Чырвоная Армія знішчыла Украінскую Народную Рэспубліку, нацыянальна-дзяржаўныя ўтварэнні ў Грузіі, Арменіі, Азербайджане. У гэтых краінах, як і на Беларусі, была абвешчана савецкая ўлада, што на практыцы азначыла ўсталяванне дыктатуры бальшавіцкай партыі, яе рэгіянальных камітэтаў.
Тэррыторыя Беларусі на мяжы дзьвух антаганістычных сістэмаў 0 за 24 часа
Вынікам І сусветнай вайны былі рэвалюцыі ў шэрагу краін, падзенне трох еўрапейскіх імперый, узнікненне дзесятка новых дзяржаў і новы падзел Еўропы: на пераможцаў і пераможаных у жудаснай вайне. Са студзеня 1919 г. па студзень 1920 г. у Парыжы працавала мірная канферэнцыя дзяржаў, на якой дамініравалі кіраўнікі ЗША, Англіі, Францыі. 28 чэрвеня 1919 г. быў падпісаны Версальскі мірны дагавор з германіяй. Дзяржавы-пераможцы ўсклалі на немцаў усю адказнасць за распальванне сусветнай вайны і пакаралі Германію: адабралі на карысць суседзяў 48 адсоткаў яе тэрыторыі (больш за ўсіх атрымалі Польшча і Францыя), разброілі і абклалі рэпарацыямі. Аналагічныя ўмовы міру былі прадыктаваны Аўстрыі, Венгрыі, Балгарыі, Турцыі.
Польска-савецкая вайна і праблемы беларускай дзяржаўнасці. Другое абвяшчэнне БССР 16 за 24 часа
Польская палітычная эліта марыла аднавіць сваю дзяржаву ў межах Рэчы Паспалітай 1772 г. З гэтай мэтай у першай палове лютага 1919 г. Польшча пачала ваенныя дзеянні супраць Савецкай Расіі. Першай ахвярай на шляху польскіх войскаў стала Беларусь. Аднак каб прыцягнуць на свой бок большую частку беларускага насельніцтва кіраўнік Польскай дзяржавы Ю. Пілсудскі, які называў сябе беларусам (літвінам), не скупіўся на прывабныя абяцанні. Ён гаварыў аб тым, што беларускі народ будзе будаваць адносіны з польскім народам як роўны з роўным, на падставе так званай "федэралісцкай канцэпцыі", згодна з якой павінны быць утвораны пад узначаленнем Польшчы Беларуская, Літоўская і Украінская самастойныя дзяржавы. Аднак хутка "федэралісцкія" абяцанні польскім урадам былі забытыя.
Утварэнне БССР і Літоўска-Беларускай ССР 0 за 24 часа
Вырашэнне праблем беларускай дзяржаўнасці было звязана з палітычнымі і сацыяльна-эканамічнымі пераўтварэннямі. Прадстаўнікі Паўночна-Заходняга камітэта бальшавікоў - В. Кнорын (Кнорыньш), А. Мяснікоў (Мяснікян) і іншыя вельмі адмоўна аднесліся да ідэі беларускай дзяржаўнасці. Некаторыя з іх нават адмаўлялі сам факт існавання беларускай нацыі і лічылі, што ўвогуле эпоха стварэння нацыянальных дзяржаў скончылася, што беларуская дзяржаўнасць - задумка "буржуазных нацыяналістаў".
Брэсцкі мір. Абвяшчэнне Беларускай Народнай Рэспублікі 6 за 24 часа
Пасля разгону Першага беларускага з'езда ў беларускім руху набылі моц незалежніцкія настроі. Гэтаму садзейнічаў таксама і той факт, што на пачатых у канцы снежня 1917 г. перагаворах паміж Савецкай Расіяй і Германіяй лёс Беларусі вырашаўся без беларускіх прадстаўнікоў. Пасля абвяшчэння незалежнасці Літвы (16 лютага 1918 г.) Віленская Беларуская рада, абраная на беларускай канферэнцыі ў канцы сту-дзеня 1918 г., стала цалкам на незалежніцкія пазіцыі, але ўсё роўна не адмаўляла ідэю беларуска-літоўскай канфедэрацыі.
Кастрычніцкая рэвалюцыя 1917 г. у Расіі і ўстанаўленне Савецкай улады на Беларусі 0 за 24 часа
25 кастрычніка 1917 г. ў Петраградзе бальшавікі ўзнялі ўзброенае паўстанне. У той жа дзень адкрыўся ІІ з'езд Саветаў рабочых і салдацкіх дэпутатаў, на якім прысутнічалі 649 дэлегатаў, у тым ліку 390 бальшавікоў. Беларусь і салдат Заходняга фронту прадстаўляў 51 дэлегат (24 бальшавікі, а астатнія - меншавікі і эсэры). З'езд прыняў пастанову аб пераходзе ўлады ў краіне да саветаў, сфарміраваў урад на чале з У. Леніным, абраў Цэнтральны Выканаўчы Камітэт, прыняў першыя дэкрэты аб міры, аб зямлі.
Лютаўская рэвалюцыя 1917 года і беларускі рух 5 за 24 часа
Сацыяльна-эканамічны лад, стан гаспадаркі не вытрымалі таго напружання, якога патрабавала небывалая па маштабах вайна. Гаспадарчая разруха ўсё больш паглыблялася. Фронт, не атрымліваў самага неабходнага і ледзь трымаўся. У многіх гарадах Расіі рэальнай стала пагроза голаду і галодных бунтаў даведзеных да адчаю людзей. Народныя масы патрабавалі міру, хлеба і свабоды. Зняць напружанасць у грамадстве цар і яго ўрад не маглі.
Першая сусветная вайна. Становішча на Беларусі 8 за 24 часа
Першая сусветная вайна пачалася 1 жніўня 1914 г. Яе прычынай з'явіліся супярэчнасці паміж буйнейшымі вядучымі краінамі. Галоўнай была супярэчнасць паміж старой каланіяльнай Англіяй і маладым драпежнікам-германскім мілітарызмам, суперніцтва паміж Германіяй і Расіяй з-за ўплыву на Балканах, а таксам спрэчкі з-за таго, што Германія хацела адарваць ад Расіі і захапіць Польшчу, Фінляндыю, Беларусь і Украіну. У канцы ХІХ - пачатку ХХ стст. утварыліся два саюзы краін: Германія - Італія - Аўстра-Венгрыя (Траісты саюз) і Англія - Францыя - Расія (Антанта).
Асвета, адукацыя і навука ў другой палове XIX - пачатку XX стст. на Беларусі 2 за 24 часа
Дзевятнаццатае стагоддзе стала эпохай сапраўдных прарываў у самых розных галінах навукі. Былі адкрыты электрамагнітная індукцыя, радыеактыўнасць, складзена перыядычная сістэма хімічных элементаў, вывучана прырода святла... Чарльз Дарвін сфармуляваў сваю тэорыю эвалюцыі. З прагрэсам навукі слабелі пазіцыі царквы ў грамадстве. Навука, аднак, развівалася не сама для сябе. Яе адкрыцці знаходзілі прымяненне ў вытворчасці, сродках камунікацыі, медыцыне, іншых сферах чалавечага жыцця. Так з'явіліся тэлеграф, тэлефон, радыё, электрычнае асвятленне. Інтарэсы людзей пашырыліся, а працоўная дзейнасць - ускладнілася, што запатрабавала іх адукаванасці. На працягу XIX ст. у перадавых краінах свету было ўведзена абавязковае ўсеагульнае навучанне дзяцей. Адпаведныя законы былі прыняты: у Даніі - у 1814 г., у ЗША - у 1852 г., у Англіі - у 1870 г. К канцу стагоддзя доля пісьменных сярод мужчынскага насельніцтва Заходняй Еўропы дасягнула 90%, у Расіі 21%.
Сацыяльна-эканамічнае жыццё беларускіх губерняў у 1900-1914 гг. Сталыпінская аграрная рэформа 0 за 24 часа
Сацыяльна-эканамічнае становішча Беларусі ў пачатку ХХ ст. адпавядала агульным працэсам і тэндэнцыям, характэрным для расійскай і сусветнай эканомікі. Перыяд вызначаецца цыклічнасцю эканамічнага развіцця і новымі з'явамі ў развіцці прамысловасці, буржуазнай рэформай у сельскай гаспадарцы.
ПАРТНЁРЫ БИБЛИОТЕКИ рекомендуем!
ОБРАТНО В РУБРИКУ?
LIBRARY.BY - это электронная онлайн библиотека. Мы собираем научные и литературные авторские произведения Загрузить свои работы
При использовании материалов библиотеки обязательно ставьте обратную активную гиперссылку на источник.
Добавить статью
Обнародовать свои произведения
Редактировать работы
Для действующих авторов
Зарегистрироваться
Доступ к модулю публикаций