БЕЛОРУССКАЯ ПОЭЗИЯ (последнее)
ЛЕПШЫЯ ВЕРШЫ
Белорусская поэзия. Классические и современные стихи белорусских поэтов.
КОРЕЙВО ЮРИЙ
...Крыж пакутны
нясеш за што свой,
і куды
найміласэрны
Бог Магутны
скіроўвае твае сляды?..
Ідзеш…
не помніш,
дзе ты, хто ты
ў людской вар’ятні,
чалавек…
Пустэльнік свету
адзінотны,
самотнік –
назаўжды,
навек...
Самотнік
(вершаваны аповед)
Як на Гальготу,
крыж самоты
ён праз людскі натоўп
нясе,
у штосьці ўдуманы заўсёды,
знявекі нейкі...
Як не ўсе…
Народ глядзіць
як на вар’ята:
здаецца,
не ў старых ж гадох –
твар змяты,
выглядам – няварты,
ды ж нейкі дзіўны,
далібог!
Паўсюль
у вочы і за вочы,
наўстырч і ўзбоч -
зласлівы сык:
- Ці ж ты сляпы?,
ідзеш – не збочыш!..
- Чаго маўчыш?
Зглынуў язык !?..
Ці ён глядзіць –
ці спіць, не ўцямяць:
не расштурхаць,
не разбудзіць…
Тут –
шлях яго крыжовы
ў памяць.
Хіба ж той шлях
хто разглядзіць?
Адзіны ён
выразна бачыць,
па нейкіх метах
пазнае,
дзе неўпрыкмет
згубіў, бядача,
найлепшыя гады свае.
Ці ж мог чакаць,
што родны горад
аднойчы прынясе яму,
ды гэтак скора,
столькі гора,
Бог ведае,
за што й чаму?
Вось усплыло
ў ягоных згадках,
аж захлынула, усплыло,
як жыў…-
па-рознаму: і гладка,
і гадка…
Усяляк было…
Каханне,
інстытут, вяселле...
Белагаловы карапуз…
Затым -
калецтвамі на целе
і на душы –
пакутаў друз…
Сяброў,
зычліўцаў ды знаёмых
было ж заўсёды,
аж пакуль
з жыццёвае
высознай стромы
яго не зрынула як куль.
Прыйшла,
слязьмі
ўзлілася ў хаце,
нібы паводкаю вада,
бяда:
Святло Святое згасла -
Маці...
Хоць сам памры.
Ды Бог не даў…
Памерла маці…
Збегла жонка,
як толькі
занямог ды злёг,
прыгожая,
як лялька, звонку,
але ў нутрох –
не дай ты Бог!
- Каб ведала, -
раўла як выжла, -
што скулішся,
ах ты гідкі,
я замуж за цябе б
не выйшла!
Але - ж
дзіцёнку - тры гадкі!
Таму яшчэ
падзякуй Богу,
што нейк вось
з гэтакім жыву!
Здаровы быў –
меў ж грошай многа,
бо меў жа-ж,
кажуць, галаву.
А зараз – хто?
Дурны калека!
Я ж думала,
што ты – круты!
Скалечыўся!..
Як так скумекаў!?
Ды лепш было б,
каб ты тады…”
Пагрызла,
ды, нарэшце, з’ехала:
дзіцё пад паху –
й да бацькоў…
Там бацька той –
як злыдзень з пекла,
аматар чаркі й
мацюкоў.
Там маці тая –
як вядзьмачка!
Шмульцуе ўсіх
з усіх канцоў,
лядачка, звяга,
надзімачка,
скубе нявестку і зяцёў.
Нявестка,
жонка яе сына,
ў яе ды дочак –
шлюха, зброд,
зяці ж:
у той мужык – скаціна,
а ў гэтай –
дык са скотаў скот!
Каб ж не вялося
тога б часта,
хто б мне паверыў
хоць на грош?
Сказалі б так:
ілжэш – і баста!
Дадам жа й так:
бывае горш!
Бывае й так,
што забіваюць
тэсць зяця,
ці – наадварот…
а гэткія,
'дык накш збываюць:
праз паварот
ад іх варот!
А з ім – так і было.
У госці
прыедзе, возьме
што зрабіць:
“ То ж, вось, не так
рубае, косіць!”, -
спадыня
скрыва-ўскос глядзіць!
Няведама,
з якой халеры,
як скуль што –
за жывое ўтне:
раптоўна
вырве з рук сякеру,
вурчыць,
“вучыць” наўсяк пачне.
Яно ж не з хватаў хват,
канешне:
не док-мастак –
то ж добра й так!
Ды, збоку паглядзеўшы,
смешна:
як дурань, туркус,
глузд, лайдак!
А цесць!
ні стаць,ні сесць,
ні легчы:
заўсёды –
абы найхутчэй
ва ўсюль ды ўсюды
ў лейцы ўпрэгчы!
Пацёг. – Дык слаба!
Прэч з вачэй!
Глядзяць
і дзівяцца суседзі:
як быццам –
хлопец не благі…
Навошта ж ён
сюды ўсё едзе
да злыдняў
д’яблавых такіх!
заўсёды й за сталом.
Ляпочуць
міжсобку,
зяцю ж (госць –
дык злосць),
падкінуць кпіну –
ды рагочуць,
аж ежа ў горле
стане ў косць.
Адкрытым цешча
чэша тэкстам
і не стыдаецца ж,
пся маць!:
дачка ў іх –
дык з нявест нявеста,
а ты – такі й сякі,
не зяць!
Дачцэ ж пры тым
няўклюдным зяцю:
- Ну ты й займела
мужычка!
А цесць яшчэ й
“прыпомніць” сваццю:
- Хто ж маці
ў гэткага сынка!?..
А тая тому –
падлівае
ды просіць:
- Сціхні
й больш не пі.
Сядзіць
Ну рыхтык як святая,
хоць ты вазьмі яе
й любі!..
Хапіўшы
лішняга з кілішку,
той збурваўся,
як той вар’ят:
аж выпірала
з горла кішку –
так “свенціў” зяця
мат на мат!
Вось гэтак жа
ізноў аднойчы,
як зяць –
у хату на парог:
ён скочыў
вытрашчыўшы вочы:
здаецца,
б задушыў, каб мог!
І – мат на мат
на зяця
з сваццяй
з гадзіны дзьве мо
поўтаў ён,
ажно звінелі
шыбы ў хаце,
ды на ўсю вёску
потым – звон!
Зяць аж знямеў,
нібы забіты,
ды акрыяўшы ад жуды
сказаў спакойна:
“Будзьма квіты.
Ну што ж …
бывайце. Назаўжды”.
Ад тых “цясцёў”
ды “жонкі” сплынуў
прыстойна,
як там ні было –
сышоў без звад,
спакойна кінуў
па-чалавецку
іх кубло.
Дамоў прыехаў.
маці ў хаце
ўжо не было
а дзьвёх начох –
шпіталь…
Надвечар у палаце
памерла
на яго вачох…
Ах мама, мама,
што ж Вы, мама,
так рана,
хутка так пайшлі?..
У росквіт год
вам жыць бы сама.
Ці ж Вы
як трэба пажылі?..
Каб хоць на міг
прыйшлі ў прытомнасць,
каб хоць бы слоўка
мог пачуць…
З імгненнем тым,
ён добра помніць,
й стаў шлях крыжовы
уваччу.
Ісці тым шляхам,
з гэткім крыжам,
ці ўсе мы
здольныя ў жыцці?..
Калецтвы на душы –
ледзь выжыў,
боль з ног збівае –
як ж ісці?..
Па ўсім тым,
ледзьве апрытомнеў,
наўкол –
ніводнае душы:
ні родных ні сяброў…
Прыпомніў:
ён ж клікаў…
Вось жа й не прыйшлі…
Здзічэла, стомлена
(Ніколі
не быў такім –
ды ж лёс даў стаць...),
як пасля доўгае
зняволі,
на свет глядзіць…
Каб мог спытаць,
то б запытаў я:
“Крыж пакутны
нясеш за што свой,
і куды
найміласэрны
Бог Магутны
скіроўвае твае сляды?..”
Ідзеш…
не помніш,
дзе ты, хто ты
ў людской вар’ятні,
чалавек…
Пустэльнік свету
адзінотны,
самотнік –
назаўжды,
навек...
28./29.09.99г.
...Крыж пакутны
нясеш за што свой,
і куды
найміласэрны
Бог Магутны
скіроўвае твае сляды?..
Ідзеш…
не помніш,
дзе ты, хто ты
ў людской вар’ятні,
чалавек…
Пустэльнік свету
адзінотны,
самотнік –
назаўжды,
навек...
Самотнік
(вершаваны аповед)
Як на Гальготу,
крыж самоты
ён праз людскі натоўп
нясе,
у штосьці ўдуманы заўсёды,
знявекі нейкі...
Як не ўсе…
Народ глядзіць
як на вар’ята:
здаецца,
не ў старых ж гадох –
твар змяты,
выглядам – няварты,
ды ж нейкі дзіўны,
далібог!
Паўсюль
у вочы і за вочы,
наўстырч і ўзбоч -
зласлівы сык:
- Ці ж ты сляпы?,
ідзеш – не збочыш!..
- Чаго маўчыш?
Зглынуў язык !?..
Ці ён глядзіць –
ці спіць, не ўцямяць:
не расштурхаць,
не разбудзіць…
Тут –
шлях яго крыжовы
ў памяць.
Хіба ж той шлях
хто разглядзіць?
Адзіны ён
выразна бачыць,
па нейкіх метах
пазнае,
дзе неўпрыкмет
згубіў, бядача,
найлепшыя гады свае.
Ці ж мог чакаць,
што родны горад
аднойчы прынясе яму,
ды гэтак скора,
столькі гора,
Бог ведае,
за што й чаму?
Вось усплыло
ў ягоных згадках,
аж захлынула, усплыло,
як жыў…-
па-рознаму: і гладка,
і гадка…
Усяляк было…
Каханне,
інстытут, вяселле...
Белагаловы карапуз…
Затым -
калецтвамі на целе
і на душы –
пакутаў друз…
Сяброў,
зычліўцаў ды знаёмых
было ж заўсёды,
аж пакуль
з жыццёвае
высознай стромы
яго не зрынула як куль.
Прыйшла,
слязьмі
ўзлілася ў хаце,
нібы паводкаю вада,
бяда:
Святло Святое згасла -
Маці...
Хоць сам памры.
Ды Бог не даў…
Памерла маці…
Збегла жонка,
як толькі
занямог ды злёг,
прыгожая,
як лялька, звонку,
але ў нутрох –
не дай ты Бог!
- Каб ведала, -
раўла як выжла, -
што скулішся,
ах ты гідкі,
я замуж за цябе б
не выйшла!
Але - ж
дзіцёнку - тры гадкі!
Таму яшчэ
падзякуй Богу,
што нейк вось
з гэтакім жыву!
Здаровы быў –
меў ж грошай многа,
бо меў жа-ж,
кажуць, галаву.
А зараз – хто?
Дурны калека!
Я ж думала,
што ты – круты!
Скалечыўся!..
Як так скумекаў!?
Ды лепш было б,
каб ты тады…”
Пагрызла,
ды, нарэшце, з’ехала:
дзіцё пад паху –
й да бацькоў…
Там бацька той –
як злыдзень з пекла,
аматар чаркі й
мацюкоў.
Там маці тая –
як вядзьмачка!
Шмульцуе ўсіх
з усіх канцоў,
лядачка, звяга,
надзімачка,
скубе нявестку і зяцёў.
Нявестка,
жонка яе сына,
ў яе ды дочак –
шлюха, зброд,
зяці ж:
у той мужык – скаціна,
а ў гэтай –
дык са скотаў скот!
Каб ж не вялося
тога б часта,
хто б мне паверыў
хоць на грош?
Сказалі б так:
ілжэш – і баста!
Дадам жа й так:
бывае горш!
Бывае й так,
што забіваюць
тэсць зяця,
ці – наадварот…
а гэткія,
'дык накш збываюць:
праз паварот
ад іх варот!
А з ім – так і было.
У госці
прыедзе, возьме
што зрабіць:
“ То ж, вось, не так
рубае, косіць!”, -
спадыня
скрыва-ўскос глядзіць!
Няведама,
з якой халеры,
як скуль што –
за жывое ўтне:
раптоўна
вырве з рук сякеру,
вурчыць,
“вучыць” наўсяк пачне.
Яно ж не з хватаў хват,
канешне:
не док-мастак –
то ж добра й так!
Ды, збоку паглядзеўшы,
смешна:
як дурань, туркус,
глузд, лайдак!
А цесць!
ні стаць,ні сесць,
ні легчы:
заўсёды –
абы найхутчэй
ва ўсюль ды ўсюды
ў лейцы ўпрэгчы!
Пацёг. – Дык слаба!
Прэч з вачэй!
Глядзяць
і дзівяцца суседзі:
як быццам –
хлопец не благі…
Навошта ж ён
сюды ўсё едзе
да злыдняў
д’яблавых такіх!
заўсёды й за сталом.
Ляпочуць
міжсобку,
зяцю ж (госць –
дык злосць),
падкінуць кпіну –
ды рагочуць,
аж ежа ў горле
стане ў косць.
Адкрытым цешча
чэша тэкстам
і не стыдаецца ж,
пся маць!:
дачка ў іх –
дык з нявест нявеста,
а ты – такі й сякі,
не зяць!
Дачцэ ж пры тым
няўклюдным зяцю:
- Ну ты й займела
мужычка!
А цесць яшчэ й
“прыпомніць” сваццю:
- Хто ж маці
ў гэткага сынка!?..
А тая тому –
падлівае
ды просіць:
- Сціхні
й больш не пі.
Сядзіць
Ну рыхтык як святая,
хоць ты вазьмі яе
й любі!..
Хапіўшы
лішняга з кілішку,
той збурваўся,
як той вар’ят:
аж выпірала
з горла кішку –
так “свенціў” зяця
мат на мат!
Вось гэтак жа
ізноў аднойчы,
як зяць –
у хату на парог:
ён скочыў
вытрашчыўшы вочы:
здаецца,
б задушыў, каб мог!
І – мат на мат
на зяця
з сваццяй
з гадзіны дзьве мо
поўтаў ён,
ажно звінелі
шыбы ў хаце,
ды на ўсю вёску
потым – звон!
Зяць аж знямеў,
нібы забіты,
ды акрыяўшы ад жуды
сказаў спакойна:
“Будзьма квіты.
Ну што ж …
бывайце. Назаўжды”.
Ад тых “цясцёў”
ды “жонкі” сплынуў
прыстойна,
як там ні было –
сышоў без звад,
спакойна кінуў
па-чалавецку
іх кубло.
Дамоў прыехаў.
маці ў хаце
ўжо не было
а дзьвёх начох –
шпіталь…
Надвечар у палаце
памерла
на яго вачох…
Ах мама, мама,
што ж Вы, мама,
так рана,
хутка так пайшлі?..
У росквіт год
вам жыць бы сама.
Ці ж Вы
як трэба пажылі?..
Каб хоць на міг
прыйшлі ў прытомнасць,
каб хоць бы слоўка
мог пачуць…
З імгненнем тым,
ён добра помніць,
й стаў шлях крыжовы
уваччу.
Ісці тым шляхам,
з гэткім крыжам,
ці ўсе мы
здольныя ў жыцці?..
Калецтвы на душы –
ледзь выжыў,
боль з ног збівае –
як ж ісці?..
Па ўсім тым,
ледзьве апрытомнеў,
наўкол –
ніводнае душы:
ні родных ні сяброў…
Прыпомніў:
ён ж клікаў…
Вось жа й не прыйшлі…
Здзічэла, стомлена
(Ніколі
не быў такім –
ды ж лёс даў стаць...),
як пасля доўгае
зняволі,
на свет глядзіць…
Каб мог спытаць,
то б запытаў я:
“Крыж пакутны
нясеш за што свой,
і куды
найміласэрны
Бог Магутны
скіроўвае твае сляды?..”
Ідзеш…
не помніш,
дзе ты, хто ты
ў людской вар’ятні,
чалавек…
Пустэльнік свету
адзінотны,
самотнік –
назаўжды,
навек...
28./29.09.99г.
Опубликовано 25 сентября 2004 года
Новые статьи на library.by:
БЕЛОРУССКАЯ ПОЭЗИЯ:
Комментируем публикацию: ЛЕПШЫЯ ВЕРШЫ
подняться наверх ↑
ССЫЛКИ ДЛЯ СПИСКА ЛИТЕРАТУРЫ
По стандарту ВАК Республики Беларусь
Стандарт используется в белорусских учебных заведениях различного типа.
По ГОСТу Российской Федерации
Для образовательных и научно-исследовательских учреждений РФ
Прямой URL на данную страницу для блога или сайта
Полностью готовые для научного цитирования ссылки. Вставьте их в статью, исследование, реферат, курсой или дипломный проект, чтобы сослаться на данную публикацию №1096124201 в базе LIBRARY.BY.
подняться наверх ↑
ПАРТНЁРЫ БИБЛИОТЕКИ рекомендуем!
подняться наверх ↑
ОБРАТНО В РУБРИКУ?
Уважаемый читатель! Подписывайтесь на LIBRARY.BY в VKновости, VKтрансляция и Одноклассниках, чтобы быстро узнавать о событиях онлайн библиотеки.
Добавить статью
Обнародовать свои произведения
Редактировать работы
Для действующих авторов
Зарегистрироваться
Доступ к модулю публикаций