Вы здесь:
КУЛЬТУРА И ИСТОРИЯ БЕЛАРУСИ

Анатоль БЕНЗЯРУК: КАСЦЮШКІ-СЯХНОВІЦКІЯ ("ГІСТОРЫЯ СТАРАДАЎНЯГА РОДУ")


З М Е С Т


УСТУП
РАДАВОДЫ КАСЦЮШКАЎ

Частка 1. ПАЧЫНАЛЬНІК

ПАГАРЫНСКІЯ ВЫТОКІ РОДУ
ГАРАДЗЕЦКАЯ СПРАВА
НАБЫЦЦЁ СЯХНОВІЦКАЙ СПАДЧЫНЫ
ІМЯ СТАНОВІЦЦА ПРОЗВІШЧАМ
ПРЫДОМАК
ПРА КНЯЗЁЎНУ ГАЛЬШАНСКУЮ

Частка 2. ПЕРШЫЯ ПАКАЛЕННІ

ДОЧКІ КАСЦЮШКІ
ПЕРШАЕ РАЗГАЛІНАВАННЕ РОДУ
ГРАМАДСКАЕ СТАНОВІШЧА
СПРОБА АБ’ЯДНАННЯ СПАДЧЫНЫ
МІКАЛАЙ ІВАНАВІЧ
НА ШЛЯХУ ЗБІРАННЯ ЗЕМЛЯЎ
СТАСУНКІ З СУСЕДЗЯМІ

Частка 3. ЛІНІЯ “ІВАНАВІЧАЎ”

ПЁТРА ДЫ ПАВЕЛ
ХРЫЗАСТОМ
ФУНДАТАР СЯХНОВІЦКАЙ ЦАРКВЫ
АПОШНІЯ “ІВАНАВІЧЫ

Частка 4. ЛІНІЯ “ФЁДАРАВІЧАЎ”

ПАЧАТКІ МАЛОДШАЙ ГАЛІНЫ
НА КОПНЫМ СУДЗЕ
ЯН-ЕВАНГЕЛІК
СЯМ’Я АЛЯКСАНДРА ЯНА
АМБРОЖЫ, ДЗЕД ТАДЭВУША
БАЦЬКІ
ВЯРТАННЕ ДА ГНЯЗДА

Частка 5. ТАДЭВУШ КАСЦЮШКА

СЯХНОВІЧЫ ЦІ МЕРАЧОЎШЧЫНА?
ЧАС НАРАДЖЭННЯ
28 КАСТРЫЧНІКА 1745 ГОДА
КАРОТКАЯ БІЯГРАФІЯ ВЯЛІКАГА ЧАЛАВЕКА
ТЭСТАМЕНТЫ ГЕНЕРАЛА

Частка 6. НАШЧАДКІ І ПРЭТЭНДЭНТЫ

ПАРАДНЁНЫЯ “ПА КУДЗЕЛІ”
ЧУРЫЛАЎШЧЫЗНА І ЗЕЛЕНКАЎШЧЫЗНА
ЭСТКІ ГЕРБА “ДРЫЯ”
ЖУЛКОЎСКІЯ
ПА-ЗА РАДАВОДАМ
ПРЭТЭНДЭНТЫ НА ІМЯ
ЗАМЕСТ ЗАКАНЧЭННЯ

Крыніцы

Радаводны роспіс Касцюшкаў-Сяхновіцкіх



ПАЧАТАК (урывак):


Старадаўні беларускі шляхецкі род Касцюшкаў (інакш – Касцюшкаў-Сяхновіцкіх) здавён выклікаў цікавасць у даследчыкаў.
Асабліва ўзрасла цікавасць да гісторыі гэтай сям’і пасля імклівага ўварвання на арэну сусветных падзей неардынарнай нават для мяжы ХVIII – ХІХ стагоддзяў асобы генерала Тадэвуша Касцюшкі – нацыянальнага героя Беларусі, Польшчы і Злучаных Штатаў Амерыкі.
Час, у які жыў Т. Касцюшка, быў насычаны надзвычай важнымі гістарычнымі падзеямі, якія прадвызначылі лёс не толькі Еўропы, але і ўсяго свету. Сярод іх можна назваць працяглую вайну за незалежнасць англійскіх калоній у Паўночнай Амерыцы і Вялікую Французскую буржуазную рэвалюцыю, у якіх чынны ўдзел браў Тадэвуш Касцюшка. Але сапраўдным зорным часам гэтага таленавітага вайсковага і палітычнага дзеяча сталі падзеі 1794 года, калі пад ягоным кіраўніцтвам на землях Рэчы Паспалітай выбухнула паўстанне, накіраванае супраць ганебных падзелаў краіны паміж Расіяй, Аўстрыяй і Прусіяй. Нешчаслівы лёс касцюшкаўскага збройнага чыну, задушанага аб’яднанымі намаганнямі суседніх манархій, прадвызначыў канчатковае знішчэнне незалежнасці адной з найбуйнейшых еўрапейскіх дзяржаваў. Але, разам з тым, гэтае паўстанне паклала пачатак нацыянальна-вызваленчай барацьбе народаў былой Рэчы Паспалітай за аднаўленне сваёй дзяржаўнасці ў ХІХ – ХХ стагоддзях.
Афіцыйныя польская, расійская, а пазней і савецкая гістарыяграфіі доўгі час разглядалі паўстанне як выключна польскую з’яву. Між тым, землі сучаснай Беларусі (тагачаснай Літвы) на працягу ажно пяці месяцаў – з красавіка па верасень 1794 года – былі месцам напружанага супрацьстаяння паўстанцкіх аддзелаў з рэгулярнымі ўзброенымі сіламі Расійскай імперыі. Шмат кіраўнікоў і простых удзельнікаў паўстання паходзілі з беларускіх земляў. Вялікая колькасць бітваў адбылася ў 1794 годзе ў межах сучаснай Беларусі [1], самыя значныя з іх – пад Крупчыцамі і Брэстам, недалёка ад родных мясцін кіраўніка паўстання [2].
Сам Найвышэйшы Начальнік (як называлі яго падчас збройнага чыну) заўсёды ўсведамляў сябе л і ц ь в і н а м – грамадзянінам Вялікага княства Літоўскага – гістарычнай Літвы-Беларусі.

[..............]
[..............]


БЕЛАРУСКІ ПЕРЫЯДЫЧНЫ ДРУК ПРА ТАДЭВУША КАСЦЮШКУ ( 1 9 6 5 – 2 0 0 5 )

Амбасада ЗША выдзяляе грант у памеры 28000 долараў на рэстаўрацыю дома Тадэвуша Касцюшкі // Народная воля (Мінск). – 2003. – 16 верас.
Американцы готовы помочь восстановить усадьбу Костюшко // Брестская газета. – 2003. – 17 марта. – С.2.
Анішчанка Я. Сакрэты смаленскага следства // Белар. гістарычны часопіс (Мінск). – 1994. – № 1. – С.53-56; Паўстанне 1794 года: змаганне за народ // Полымя. – 1995. – № 5. – С.225-241; Якабінец і шляхецкая Вандэя // Белар. мінуўшчына (Мінск). – 1995. – № 5. – С.2-4; Адозвы літоўскага паўстання 1794 года // Культура (Мінск). – 1996. – № 21. – С.7.
Арлоў У. Тадеуш Костюшко – инженер // Дело (Минск). – 1995. – № 2. – С.56-57; . Гісторыя Беларусі: Год за годам.1794 год (сумесна з Сагановічам Г.); Паўстанне Тадэвуша Касцюшкі // Белар. мінуўшчына. – 1995. – № 6. – С.12-13; Паўстанне Тадэвуша Касцюшкі // Народ. воля. – 1998. – 10 лют.; Адкуль наш род. (Апошні бой Касцюшкі) // Наша слова (Мінск). – 2000. – 19 студз.
Арцюшкевіч П. Касцюшка is not dead // Народная воля. – 2003. – 21 студз.
Асіноўскі С. Пра Якуба Ясінскага, паланез Агінскага і генерал-паручніка Ферзена // Во славу Родины (Минск). – 1993. – 25 сент.; Рэха віленскіх званоў // Белар. мінуўшчына. – 1994. – № 1. – С.15.
Астраўцоў С. Віват, Касцюшка // Свабода (Мінск). – 1994. – № 7. – С.3; Справа Суворава жыве і перамагае, але дух Касцюшкі патроху адраджаецца // Свабода. – № 14. – С.9.
Багадзяж М. Міфы і праўда аб кампазітару // Чырвоная змена (Мінск). – 1990. – 13 ліст.; Генерал-повстанец // Несси (Минск). – 1995. – № 11-12. – С.32-35.
Бараноўскі І. Грэка-католікі памятаюць пра Касцюшку // Царква (Брэст). – 2001. – № 1. С.14.
Барташэвіч К. З гісторыі паўстання Касцюшкі // Крыніца (Мінск). – 2001. – № 8. – С.158-179.
Барыс С. Вяртанне // Белар. гістарычны часопіс. – 1993. – № 2. – С.93.
Барысюк У. Генерал служыў Айчыне // Народная трыбуна. – 1996. – 3 лют.
Бахур Г. Слово о Костюшко // Івацэвіцкі веснік. – 2003. – 28 студз. – С.2.
Баявым шляхам // Белар. мінуўшчына. – 1994. – № 1. – С.16.
Бельдюги Н. Шестьдесят первая победа Суворова // Во славу Родины. – 1993. – 5 мая.
Бензярук А. “Служыў я Айчыне пры розных абставінах...” // Сельская праўда (Жабінка). – 1991. – 5 лют.; Радавод Сяхновіцкіх Касцюшкаў // Сельская праўда. – 1992. – 25 ліп., 29 ліп., 1 жн.; Крупчыцкі бой: Ва ўспамінах удзельнікаў і памяці нашчадкаў // Сельская праўда. – 1993. – 13 студз., 16 студз., 20 студз., 27 студз.; Белар. мінуўшчына. – 1994. – № 1. – С.21-23; Вытокі: Хроніка вёсак // Сельская праўда. – 1993. – № 38, 44, 71, 73, 87; “Русін племені беларусаў” // Белар. мінуўшчына. – 1994. – № 1. – С.18-20 (пад псеўданімам А. Ростаў); Помнік (Гісторыя аднаго помніка) // Белар. мінуўшчына. – 1994. – № 1. – С.26; Сельская праўда. – 1994. – 21 мая; “Ура! Варшава наша!”: 1794 год і канец Рэчы Паспалітай // Сьвіцязь (Гродна). – 1994. – № 2. – С.44-55; Радавод (Брэст). – 1998. – № 2. – С.5-16; Пад зоркай Касцюшкі // Сельская праўда. – 1994. – 17 снеж.; Жабінкаўшчына гістарычная ў пытаннях і адказах: Якія шляхецкія сем’і мелі свае “радавыя гнёзды” на Жабінкаўшчыне? // Сельская праўда. – 1995. – 7 чэрв.; Наш Касцюшка // Сельская праўда. – 1995. – 26 ліп.; “Сялянка” Тадэвуша Касцюшкі // Сельская праўда. – 1995. – 19 жн.; Тры Касцюшкі // Сельская праўда. – 1995. – 9 верас., 16 верас.; Касцюшка можа паслужыць беларускаму Адраджэнню // Сельская праўда. – 1995. – 30 снеж.; Кармяліцкі кляштар у Крупчыцах // Белар. мінуўшчына. – 1996. – № 2. – С.35-36; Сельская праўда. – 1996. – 18 снеж.; Дзе нарадзіўся Тадэвуш Касцюшка? Спрэчка, якая доўжыцца 180 гадоў // Сельская праўда. – 1996. – 3 лют.; “Нарадзіўся я ліцвінам...” // Сельская праўда. – 1996. – 21 лют.; Жанчына з даўняга партрэта // Сельская праўда. – 1996. – 23 сак.; Легенды роднага краю: Вёска майстра Сяхно // Сельская праўда. – 1996. – 8 чэрв.; Вясёлка (Мінск). – 1997. – № 5. – С.2-3; Хто для нас Касцюшка? // Сельская праўда. – 1996. – 27 ліп.; Пісьменнік. Палітык. Падарожнік // Сельская праўда. – 1997. – 19 лют.; Нараджэнне Тадэвуша Касцюшкі: Традыцыі і версіі // Сельская праўда. – 1997. – 29 кастр., 1 ліст., 6 ліст.; Апошняе спатканне // Сельская праўда. – 1997. – 6 снеж.; Загадка Тадэвуша Касцюшкі // Белар. мінуўшчына. – 1998. – № 1. – С.33-36; Пачаткі роду Касцюшкаў-Сяхновіцкіх // Радавод. – 1998. – № 4. – С.22-30; Ад Сяхновічаў і да Бездзежа // Сельская праўда. – 2001. – 30 мая; Касцюшкавы Сяхновічы // Бярозка. – 2001. – № 10. – С.14-16; Сяхновіцкі тэстамент // Сельская праўда. – 2002. – 30 сак.; Жылі-былі Крупчыцы // Сельская праўда. – 2002. – 25 мая; Гучаць за Бугам тыя ж песні // Сельская праўда. – 2002. – 6 ліст., 23 ліст. (сумесна з Р. Бензеруком); Вяртаецца Касцюшка... // Культура. – 2002. – 7-13 снеж. – С.14; Як загінула Рэч Паспалітая // Гістарычная брама (Бяроза). – 2003. – № 1. – С.2; Гістарычная брама. – 2004. – № 1. – С.2-5; Сяхновічы не абмінаюць госці // Сельская праўда. – 2003. – 8 кастр.; Вяртанне героя // Бельскі гостінэць (Бельск-Падляшскі). – 2003. – № 2. – С.21-24; Запаветы Касцюшкі // Гістарычная брама. – 2004. – № 1. – С.19-22; Вакол бетоннага Касцюшкі // Гістарычная брама. – 2004. – № 1. – С.22-25; Адгукнулася мінулае словам-успамінам (рэпартаж з адкрыцця мемарыяльнай капліцы ў памяць аб загінуўшых у Крупчыцкай бітве 1794 года) // Гістарычная брама. – 2004. – № 1. – С.26-27; Не згінуў Касцюшкаў дух // Сельская праўда. – 2004. – 14 студз.; Пад засень сяхновіцкіх ліп // Сельская праўда. – 2004. – 4 лют.; Над усім лунаў дух Касцюшкі // Сельская праўда. – 2004. – 29 мая; Гульня ў салдацікі ці выхаванне патрыятызму? // Сельская праўда. – 2004. – 17 ліст.; Чыё імя насіць бібліятэцы // Сельская праўда. – 2004. – 24 снеж.; Капліца на Крупчыцкім полі // Przegląd prawosławny (Беласток). – 2004. – № 12. – S.50-51; Афіцэр вяртаўся на пабыўку... // Сельская праўда. – 2005. – 15 студз.; Ад Салюра да Сяхновічаў // Сельская праўда. – 2005. – 26 студз.; Свята Касцюшкі, або Вяртанне пасла // Сельская праўда. – 2005. – 9 лют.; “...У нас агульны ўспамін” // Сельская праўда. – 2005. – 26 кастр.
Бензярук Р. Канец легенды // Роднае слова (Мінск). – 1994. – № 5. – С.66; Гістарычная брама. – 2004. – № 1. – С.2 вокладкі; “Назавіся Касцюшка!” // Сельская праўда. – 2003. – 22 кастр. (пад псеўданімам Р. Мацвіенка) Ці будзе ў Жабінцы вуліца Касцюшкі? // Сельская праўда. – 1994. – 10 снеж. (пад псеўданімам У. Пратасюкоў); “...І ўспомнім: Касцюшка народы яднаў”, альбо Чатыры дні ў Польшчы // Сельская праўда. – 1998. – 25 ліст., 2 снеж.; Не памятаем і не любім // Гістарычная брама. – 2004. – № 1. – С.2 вокладкі; Год пад зоркай Касцюшкі // Сельская праўда. – 2004. – 11 лют. (пад псеўданімам Р. Мацвіенка); Касцюшкаўскія чытанні // Сельская праўда. – 2004. – 23 кастр.
Бервольд Е. Две родины Костюшко // Знамя юности (Минск). – 2004. – 15 окт.
Біч М., Лойка П. Аб міфах старых і новых. Да 200-ых угодкаў вызвольнага паўстання 1794 года // Культура. – 1994. – 6 крас. – С.8-9.
Блуза Г. Паўстанне Тадэвуша Касцюшкі ў Беларусі. Канец Рэчы Паспалітай // Белар. гістарычны часопіс. – 2005. – № 2. – С.42-45.
Богуш В. Героям вызвольнага чыну // Літаратура і мастацтва (Мінск). – 1993. – 17 снеж. – С.3.
Букчин С. Последний приют Тадеуша Костюшко в Солотурне // Народная воля. – 1998. – 17 ліп.; Швейцарские заметки // Неман. – 2001. – № 10. – С.212-219.
Бурык К. Змагар за вольнасць // Народная трыбуна. – 2003. – 8 лют.
Бюст Тадэвуша Касцюшкі, устаноўлены ў 1988 г. Скульптар А. Відацкая // Белар. гістарычны часопіс. – 2004. – № 12. – С.4 вокладкі.
Бяганская А. Чароўна гучаў паланез // Бібліятэка працуе (Мінск). – 2005. – № 5. – С.17-20.
Бяляк С. Перакінуты мосцік дружбы паміж Лошыцай і Жабінкай // Сельская праўда. – 2005. – 26 лют.
В память о Тадеуше Костюшко // 7 дней (Минск). – 2005. – 16 июня.
В честь юбилея земляка // Заря. – 1996. – 3 февр.
Валавень Г. Герой чатырох народаў // Чырвоная звязда (Іванава). – 1996. – 23 лют.
Вандроўка ў гісторыю // Івацэвіцкі веснік. – 1994. – 22 сак.
Васілеўскі П. На Радзіме Касцюшкі // Літаратура і мастацтва. – 1996. – 9 лют. – С.2.
Викторович В. Увековечена память Тадеуша Костюшко // Народная газета. – 1996. – 3 кастр.
Вінярскі Г. Надпіс на помніку // Настаўніцкая газета (Мінск). – 1992. – 21 сак.
Волкович А. Путь к костелу длиною в полвека // Брестский курьер. – 2005. – №7. – С.9.
Выстава на ўгодкі паўстання // Культура. – 1994. – 27 красав. – С.2.
Вяртанне героя // Культура. – 1996. – 7-13 лют. – С.1.
Вяртанне на Радзіму // Івацэвіцкі веснік. – 1993. – 9 красав.
Вяртаюцца забытыя імёны // Кобрынскі веснік. – 1994. – 22 жн.
Ганчук А. Помніць Крупчыцкае поле // Сельская праўда. – 1990. – 11 жн.; Радзіма Касцюшкаў – Сяхновічы // Голас часу (Маларыта). – 1996. – 2 мая.
Герб Рох-ІІІ роду Касцюшкаў // Спадчына. – 1995. – № 6. – С.3 вокладкі.
Глябовіч А. Касьцюшка, сын Беларусі // Спадчына. – 1994. – № 1. – С.15-24; Касцюшка: Парыж – Нью-Йорк // Спадчына. – 1994. – № 2. – С.13-19; Касьцюшка: Сяхновічы – Бярвіль // Спадчына.– 1994. – № 3. – С.9-17.
Гнедзька І. Як многа гавораць імёны такія // Лунінецкія навіны. – 1993. – 16 студз.
Горбач А. Дзень Незалежнасці на радзіме Касцюшкі // Брестский курьер. – 2002. – 1-8 авг. – С.3.
Городенский А. Просто Костюшко // Белорусская нива (Минск). – 1994. – 23 ноябр.; Советская Белоруссия (Минск). – 1994. – 23 ноябр.
Городская панорама // Вечерний Брест. – 1994. – 21 янв.
Грибов Г. От Костюшко до Костюшко: Новогодняя автоавстралиада // Вечерний Брест. – 2003. – 12, 19, 26 марта.
Грыцкевіч А. Паўстанне 1794 года: Прадумовы, ход і вынікі // Белар. гістарычны часопіс. – 1994. – № 1. – С.39-47; Гісторыя геапалітыкі Беларусі // Спадчына. – 1994. – № 3. – С.50-51; 200-ыя ўгодкі вызвольнага паўстання // Звязда (Мінск). – 1994. – 22 красав.; Апошні кароль // Культура. – 1994. – 20 ліп. – С.4-5; Восень. Парады, Падзелы... // Культура. – 1994. – 2 ліст. – С.4; Ідэя незалежнасці Беларусі ў гістарычным аспекце // Спадчына. – 1996. – № 5. – С.16; Належыць і нам! // Культура. – № 6. – С.3; Славутыя імёны Бацькаўшчыны: Касцюшка Андрэй Тадэвуш Банавентура (1746 – 1817) // Народная воля. – 1999. – 26 жн.
Грэчка І. Слухайце, таполі! // Краязнаўчая газета (Мінск). – 2005. – Кастр. – № 37.
Гужоўскі А. Войска ВКЛ: апошнія старонкі гісторыі // Белар. гістарычны часопіс. – 1994. – № 1. – С.48-52.
Гулый А.В. На земле Коссовской // Сельское хозяйство Белоруссии (Минск). – 1990. – № 4. – С.30.
Гурын А. У тэатры лялек... // Вечерний Брест. – 1996. – 9 лют.
Да 200-годдзя паўстання Т. Касцюшкі // Звязда. – 1993. – 16 снеж.
Да славы прыводзіць каханне // Свободные новости. – 1996. – № 5. – С.12.
Дадзіёмава В. Тадэвуш Касцюшка і фартэпіяна // Літаратура і мастацтва. – 1990. – № 50. – С.10; Сельская праўда. – 1991. – 25 мая; Нарадзілася ў асяроддзі Касцюшкі // Мастацтва (Мінск). – 1994. – № 1. – С.36-37; Міхал Клеафас Агінскі: вехі жыцця і творчасці (да 200-годдзя паўстання Т. Касцюшкі) // Мастацтва. – 1994. – № 2. – С.61-64; Касцюшка і музыка // Мастацтва. – № 10. – С.19; Паланез для касінераў // Культура. – 1994. – № 36. – С.4.
Данилов А. Белорусские гусары // Армия (Минск). – 2002. – № 4. – С.51-56.
Даты і падзеі ў лютым. Нацыянальны Арганізацыйны Камітэт па святкаванні ў Беларусі 250-ых угодкаў Касьцюшкі запрашае // Наша слова. – 1996. – 31 студз.
2004 год – 210-ыя ўгодкі паўстання Тадэвуша Касцюшкі // Наша слова. – 2004. – 8 студз.
Дзіцэвіч А. Мясціны пачынаюць гаварыць // Культура. – 1994. – 2 ліст.
Дымаў В. Касцюшка // Лунінецкія навіны. – 1992. – 13 ліст.
Емяльянчык У. Невядомы Касцюшка (аб значэнні паўстання 1794 г. для Беларусі) // Звязда. – 1992. – 23 чэрв.; Гістарычны мазахізм // Народная газета. – 1993. – 18 лют.; “За адну толькі шляхту ваяваць не буду” // Белар. мінуўшчына. – 1994. – № 1. – С.27-29; Дыверсійныя рэйды ў паўстанні 1794 г. На Беларусі // Спадчына. – 1994. – № 2. – С.52-58; Тадэвуш Касцюшка – ганаровы грамадзянін Францыі, нацыянальны герой ЗША, Польшчы і Беларусі // Звязда. – 1994. – 23 сак.; “Наш Касцюшка слаўны быў” // Наша слова. – 1994. – 20 крас.; Наш Касцюшка // Пачатковая школа (Мінск) // 1994. – № 4. – С.25-27.
Ермоленко В. Имя Костюшко на карте Австралии // Падарожнік. – 1996. – № 7. – С.3.
Жебрак П. Историю нельзя переписать // Европейский перекресток (Минск). – 1999. – № 17.
Жук В. Тадэвуш Касцюшка – сімвал свабоды // Газета для вас (Мінск). – 2003. – 7-13 лют.
Жуковіч В. З імем Тадэвуша Касцюшкі // Настаўніцкая газета. – 1994. – 18 мая.
З нагоды юбілея Т. Касцюшкі // Заря. – 1995. – 4 февр.
Зварот да беларускага народа // Культура. – 1993. – 19 ліп. – С.2.
Зварот да мясцовых уладаў, устаноў, арганізацыяў Беларусі // Культура. – 1993. – 10 жн. – С.4.
Зварот культурнага асяродка “Беларусь” у Казахстане // Голас Радзімы (Мінск). – 1992. – 23 студз. – С.5.
Звязала не толькі барацьба, але і музыка // Рэспубліка (Мінск). – 2004. – 8 мая.
Іванчанка М. У форме лабірынту // Сельская праўда. – 1991. – 5 лют.
Ильенков В. Крестный отец Тадеуша Костюшко – пинский староста // Пінскі веснік. – 1991. – 26 кастр.
Ильин А. Тадеуш Костюшко и Александр Суворов в Национальном историческом архиве Республики Беларусь (Гродно) // Гістарычная брама. – 2004. – № 1. – С.17; Кароль Прозор и Берестейщина // Гістарычная брама. – 2004. – № 1. – С.18.
Ішчанка С. Увага: аб’ект высокай гістарычнай значнасці! Адраджэнне спадчыны: брэсцкі вопыт // Культура. – 2005. – 30 ліп. – 5 жн. – № 31. – С.20-21.
Кабылкіна Н. Імя Тадэвуша Касцюшкі // Народная трыбуна. – 1991. – 18-24 лют.
Каваленка А. У памяць аб Тадэвушу Касцюшку // Кастрычнік (Івацэвічы). – 1989. – 14 ліст.
Кавальчук Я. Дружба мацнее // Сельская праўда. – 1991. – 5 лют.
Казбярук У. Туга па родным бязмоўі // Полымя (Мінск). – 1995. – № 2. – С.188-189, 192-193.
Казловіч В. На радзіме Тадэвуша Касцюшкі – ва ўрочышчы Мерачоўшчына – украдзена мемарыяльная дошка // Народная воля. – 2000. – 18 красав.; Адновяць сядзібу Тадэвуша Касцюшкі ў Івацэвіцкім раёне // Народная воля. – 2003. – 6 лют.; У Брэсце прайшла прэзентацыя Міжраённага грамадскага аб’яднання імя Тадэвуша Касцюшкі // Наша слова. – 2004. – 7 красав.
Казлоў Л.Р. “...І амые наш горад жывая вада” // Кобрынскі веснік. – 1992. – 12 жн.
Казюля Я. “За вольнасць нашу і вашу” // Літаратура і мастацтва. – 1994. – 13 мая.
Калекцыянеры, увага // Літаратура і мастацтва. – 1994. – 8 ліп. – С.8.
Калянковіч І. Змагар за волю // Сельская праўда. – 1991. – 20 красав.
Канапацкая Т. Сувораў і Касцюшка // Лунінецкія навіны. – 1995. – 18 красав.
Канапацкі І. Удзел татараў ВКЛ у паўстанні 1794 г. // Белар. гістарычны часопіс. – 2004. – № 12. – С.22-26.
Карнялюк Т. Касцюшка – наш пасол у Амерыцы // Вечерний Брест. – 2005. – 20 апр. – С.9.
Каско А. У Сяхновічах – Касцюшкаўскіх // Звязда. – 1994. – 18 сак.
Касцюк М. За волю, роўнасць незалежнасць: Да 200-годдзя паўстання ў Польшчы, на Беларусі і ў Літве // Белар. думка (Мінск). – 1994. – № 7. – С.71-74; “Воля, роўнасць, незалежнасць” // Народная газета. – 1994.- 24 жн.
Касцюшка Т. Ці мае нашая нацыя магчымасці для паўстання і якія яны? // Наша слова. – 1999. – 22 снеж.
Касцюшку прысвячаецца: У 1996 г. споўніцца 250 гадоў з дня нараджэння Т. Касцюшкі // Заря. – 1994. – 12 нояб.
Клейн Б. Найдено в архиве // Неман. – 1965. – № 6. – С.119-121.
Клуніна А. Жыве памяць пра Касцюшку // Культура. – 2001. – № 43-44. – С.3.
Коласаў Л. Прысвечаны Касцюшку: З гісторыі філатэліі // Голас Радзімы. – 1994. – 5 мая; “Наш Касцюшка слаўны быў...” // Культура. – 1995. – № 2. – С.4-5; “За вашу і нашу свабоду! ” // Звязда. – 1996. – 29 лют. – С.10.
Конеў Я. Срэбны арол у чырвоным полі : (Аповесць) // Полымя. – 2003. – № 10. – С.16-94.
Костюшко стал революционером из-за любви? // Комсомольская правда в Белоруссии (Минск, Москва). – 2003. – 19 нояб. – С.10.
Косціна Л. “І гучала музыка” // Сельская праўда. – 1996. – 14 сак.
Крывальцэвіч М. Баронячы сваю волю і годнасць: Паўстанцы 1794 г. на Міншчыне // Беларусь (Мінск). – 1994. – № 5. – С.20-22.
Крэнь І.П. Паўстанне 1794 года ў Польшчы, Літве, Беларусі // Гродзенская праўда. – 1994. – 17, 19, 24 мая; За волю, роўнасць, незалежнасць // Наша слова. – 1994. – 25 мая.
Крэйдзіч А. Неразгаданая тайна куфэрка // Заря. – 1992. – 3 сент.
Кузняцоў М. З торбай вольнасці // Чырвоная змена (Мінск). – 1995. – 31 студз.
Кулік Я., Суцько З. Экспедыцыя // Культура. – 1994. – 9 сак. – С.6-7.
Купава М. Увекавечым імёны паўстанцаў 1794 года // Наша слова. – 1993. – 15 снеж.; Святая памятная дата... // Маладосць (Мінск). – № 2. – С.173, 174, 176; Праграма святкавання 200-х угодкаў вызвольнага паўстання ў Беларусі // Культура – 1994. – № 15. – С.5; Паяднанне сучаснага і мінулага // Літаратура і мастацтва. – 1994. – 6 мая. – С.3.
Латышонак А. Польскі пантэон развальваецца ў руіны // Літаратура і мастацтва. – 1993. – 30 ліп. – С.12.
Левандоўскі Я. Касцюшка ў Швейцарыі: Культ героя ў ХІХ і ХХ стст. // Белар. гістарычны часопіс. – 1994. – № 1. – С.57-64.
Лесовой Н. Не то, что нынешнее племя: В Гродненском центральном Госархиве можно ознакомиться с завещанием Костюшко // Советская Белоруссия. – 1992. – 8 февр.
Лецка Я. “Хочаце быць вольнымі, дык станьце імі” // Голас Радзімы. – 1994. – 8 верас.
Лісічык Т. Сыну свабоды – кветкі і памяць // Брестский курьер. – 2002. – 7-13 февр.– С.19; Імя Касцюшкі вяртаецца на Беларусь // Брестский курьер. – 2003. – 13-19 февр. – С.8; Вяртанне героя // Брестский курьер. – 2004. – № 22. – С.27 (сумесна з А. Супрунюком).
Лицкевич С. Костюшко снова дома // Советская Белоруссия. – 2004. – 23 сент.
Лупакоў У. Касцюшка, Сувораў і мы // Народная трыбуна. – 2003. – 29 сак.
Ляўковіч А. “Паланез для касінераў” // Звязда. – 1995. – 20 крас.
Мазоўка Н. Сувораўцы? А можа – касцюшкаўцы? // Звязда. – 1993. – 27 лют.; Возьмем косы ды анчаркі... // Роднае слова. – 1994. – № 2. – С.70-73.
Майсейчык Я. За вольнасць нашу і вашу // Белар. калекцыянер (Мінск). – 1994. – № 2.
Мальдис А. Тадеуш Костюшко, человек с легендарной биографией // Деловой вестник (Минск). – 1994. – № 5-6. – С.35.
Мароз В. Тадэвуш Касцюшка // Кастрычнік (Івацэвічы). – 1987. – 16 мая; Новае пра Касцюшку. // Кастрычнік. – 1988. – 1 мая; Гістарычны дакумент, або Гісторыя дакумента // Заря. – 1989. – 15 авг. – С.3.
Мароз У. ХVІІІ стагоддзе: Скон Вялікага княства // Народная воля. – 2002. – 28 лют.
Мартынаў А. Замоўце слова за Касцюшку // Сельская праўда. – 1992. – 22 красав.; Памятник Тадеушу Костюшко в Кобрине // Кобрынскі веснік. – 1994. – 7 мая.
Масленицына И. Тадеуш Костюшко, Людвика Сосновская, Текля Журовская // Знамя юности (Минск). – 1994. – 4 мая; Каханне першае, каханне апошняе // Работніца і сялянка (Мінск). – 1994. – № 8. – С.21; “Горлицы не для воробьев…” // Беларусь. – 1997. – № 10. – С.33.
Мацейовский Ю. Тадеуш Костюшко – полководец // Гістарычная брама. – 2004. – № 1. – С.5-7.
Мірачыцкі Л. Абаронца Айчыны // Полацак (ЗША). – 1994. – № 3. – С.12-15; Да 200-ых угодкаў вызвольнага паўстання 1794 года // Культура. – 1994. – № 15. – С.4; “Каб толькі Айчына была незалежнай...” // Культура. – 1994. – 13 красав. – С.4; “...не нашай наша Бацькаўшчына стала” // Культура. – 1994. – 2 ліст. – С.4.
Міцковіч М. Ён баяўся простага народа // Радавод. – 1999. – № 1. – С.17-32; Ці дараваў Касцюшка сяхновіцкім сялянам?.. // Сельская праўда. – 2005. – 25 мая.
Мойсейчик У. Забвение славного дела, или Костюшко по-прежнему наша память и гордость? // Народная газета. – 2001. – 27 сак. – С.3.
Муха Ф. “Через два с половиной века” // Рэспубліка. – 2004. – 6 лют.
Нагорнов А. Улица имени Костюшко // Варяг-пресс (Минск). – 2001. – 12 окт. – С.2.
Некрасов А. Дом, в котором жил герой // Советская Белоруссия. – 2003. – 25 июня – С.5; Время и улица Костюшко // Советская Белоруссия. – 2004. – 26 февр.– С.5.
Несцярчук Л. У агні 1812 года, альбо На якім баку змагаліся беларусы? // Настаўніцкая газета. – 1993. – 23 чэрв.; Там, дзе бываў Касцюшка // Заря. – 1994. – 26 мая; “Гэта першая даніна ўдзячнасці” // Заря. – 1994. – 22 нояб.; Ушануйма памяць вялікага дэмакрата і гуманіста: Да 250-годдзя з дня нараджэння Т. Касцюшкі // Літаратура і мастацтва. – 1995. – 24 лют. – С.4; Вяртанне Касцюшкі: Спаўняецца 250 гадоў з дня нараджэння аднаго з самых славутых нашых суайчыннікаў // Брестский курьер. – 1996. – 1-7 февр. – С.13; Герой ЗША і Польшчы вяртаецца на Мерачоўшчыну // Голас Радзімы. – 2004. – 15 ліп; Бацькаўшчына Тадэвуша Касцюшкі // Белар. гістарычны часопіс. – 2004. – № 12. – С.27-30.
Николаев Ю. Завещание Тадеуша Костюшко // Заря. – 1982. – 30 окт.
Пазьняк З. Будзе незалежная дзяржава – будзе будучыня: Выступ, які не адбыўся на 200-х угодках паўстання Т. Касцюшкі // Пагоня (Мінск). – 1994. – 6-12 мая; Выбар (Мінск). – 1994. – 8 чэрв.
Паланез для ўсіх // Літаратура і мастацтва. – 1994. – 6 мая. – С.2.
Пархута Я. На земле отцов наших // Неман. – 1989. – № 5. – С.136-140.
Паталятаў З. “Радзіму баронячы...”: Таямніцы паўстання 1794 года // Брестский курьер. – 2004. – № 13. – С.10.
Паўстанне Тадэвуша Касцюшкі // Белар. мінуўшчына. – 1995. – № 6. – С.12-13.
Песня пра Касцюшку. Песня беларускіх паўстанцаў 1794 года // Белар. гістарычны часопіс. – 2004. – № 2. – С.46-47.
Пилипчук И. История учит согласию // Заря. – 2001. – 6 февр.
Посвящено Костюшко // Брестский курьер. – 1994. – 24-30 нояб.
Пракаповіч М. Водгулле // Сельская праўда. – 1996. – 2 кастр.
Пракопчык Л. Генерал з Відзаў // Голас Радзімы. – 1991. – 25 красав.
Прашчуры. Бацькаў род // Наша слова. – 1996. – 7 лют. – С.4.
Просто Костюшко... // Советская Белоруссия. – 1994. – 23 нояб.
Прысвечаны 200-годдзю паўстання Т. Касцюшкі // Голас Радзімы. – 1994. – 12 мая.
Прысвечана Т. Касцюшку // Івацэвіцкі веснік. – 1994. – 7 кастр.
Рачэўскі С. Андрэй Тадэвуш Банавентура Касцюшка: асоба ў антрапанімічным асвятленні // Веснік Брэсцкага універсітэта. – 2000. – № 5. – С.70-73; Тадэвуш Касцюшка: вяртанне на Беларусь // Веснік Брэсцкага універсітэта. – 2001. – № 3. – С.59-62.
Рубашэўскі Ю. Робім рэвалюцыю... // Вечерний Брест. – 1996. – 2 февр.; Нашчадкі пачынаюць аддаваць даўгі: Сядзіба на Мерачоўшчыне будзе адноўлена // Вечерний Брест. – 2003. – 7 февр. – С.2.
Рэліквіі з-за акіяна: Фонды музея-сядзібы Тадэвуша Касцюшкі, размешчанага ва ўрочышчы Марачоўшчына (Брэсцкая вобласць), узбагаціліся 135-цю копіямі гістарычных дакументаў з архіваў ЗША // Беларусь. – 2005. – №4. – С.33.
Рэха, якое не змаўкае і праз 200 гадоў // Народная газета. – 1994. – 26 красав.
Саламевіч Я. Хроніка нацыянальна-вызваленчага паўстання 1794 г. у Польшчы, на Беларусі і ў Літве // Роднае слова. – 1994. – № 1. – С.73-75.
Самуйлік М. Да 200-х угодкаў // Пінскі веснік. – 1993. – 24 ліп.
Сахарчук В. Ушанаваць імя земляка // Сельская праўда. – 1991. – 5 лют.
Сачак М. Немагчымая свабода // Сельская праўда. – 1974. – 14 вер.; Два завещания Костюшко // Заря. – 1986. – 20 марта.
Светава Я. У Амерыцы і Аўстраліі, ды не ў Сяхновічах // Заря (Брест) – 1995. – 19 дек.; Ушанаваны лаўрэаты // Заря. – 1996. – 6 февр.; У гонар Тадэвуша Касцюшкі // Заря. – 1996. – 1 окт.
Святая, памятная дата: Да 200-годдзя паўстання 1794 года пад кіраўніцтвам Т. Касцюшкі // Маладосць. – 1994. – № 2. – С.171-180.
Синкевич Н. Монастырские тайны. Судьба похищенных драгоценностей Березовского кляштора картузов до сих пор не выяснена // Маяк (Берёза). – 2003. – 18 янв. – С.6.
Сіцько З. Дуб зламаўся, камень ляжыць // Наша слова. – 1993. – № 36. – С.1-3; Да “Ценяў Касцюшкі” // Белар. мінуўшчына. – 1994. – № 1. – С.30-32; “Хай свет будзе вольны!” // Наша слова. – 1994. – 11 мая. – С.7.
Снетков Д. Начальник восстания // Советская Белоруссия. – 1994. – 10 нояб.
Старонкі з гісторыі Беларусі // Настаўніцкая газета. – 1992. – 5 снеж.
Столярчук К. “Полонез для косинеров” // Вечерний Минск. – 1994. – 28 апр.
Стралец М. Ён славуты ў свеце // Заря. – 1996. – 3 февр.
Сущук А. Память и беспамятство, или О том, как понимаем призыв «За нашу и вашу свободу!» // Збудінне (Брест). – 1992. – 1-15 студз.; Вяртаюцца забытыя імёны // Кобрынскі веснік. – 1992. – 22 жн.; Благородное имя Костюшко // Кобрынскі веснік. – 1994. – 28 мая.
Тадеуш Костюшко – герой двух континентов // Народная асвета. – 2004. – № 9. – С.77-82; № 10. – С.69-74.
Тадеуша Костюшко помнят и американцы // Заря. – 2003. – 15 марта.
Талочка М. Пан Тадэвуш // Літаратура і мастацтва. – 2002. – 29 ліст. – С.1, 4, 5.
Там, где родился Костюшко, появится музей // Брестский курьер. – 2002. – № 50. – С.20.
Тарасаў К. “Айчына абаронцам сваім”. Паўстанне 1794 года: героі і карнікі // Літаратура і мастацтва. – 1990. – 27 ліп. – С.8-9.
Тиборовская Т. Колокольный звон в честь Тадеуша Костюшко // Рэспубліка. – 2001. – 7 лют. – С.3; О Тадеуше Костюшко замовили слово // Рэспубліка. – 2003. – 24 крас.
Третьяк С. Андрей Костюшко – известный и незнакомый // Во славу Родины. – 2003. – 17, 18, 19, 23, 24 сент.
Тропами памяти // Народная газета. – 2003. – 8 апр.
Трояновский Н. «Разве я – не литвин…» // Знамя юности. – 1994. – 22 апр. – С.3.
Трубенка В. Да 250-годдзя Т. Касцюшкі // Івацэвіцкі веснік. – 1992. – 12 мая.
Трэпет Л. Найчысцейшы сын свабоды // Рэспубліка. – 1996. – 3 лют. – С.7.
Турыянскі М. Расколіна гісторыі прайшла праз яго сэрца: Да 200-годдзя паўстання Тадэвуша Касцюшкі // Мастацтва. – 1993. – № 12. – С.41-46.
Тыдзень памяці Тадэвуша Касцюшкі // Івацэвіцкі веснік. – 2003. – 28 студз. – С.1
1794. Паўстанне Тадэвуша Касцюшкі // Белар. мінуўшчына. – 1995. – № 6. – С.12-13.
Тэстаменты // Наша слова. – 1996. – 20 чэрв.
У Брэсце прайшла навукова-практычная канферэнцыя, прысвечаная памяці Т.Касцюшкі // Наша слова. – 1994. – 7 снеж. – С.1.
У гонар знакамітага земляка // Народная трыбуна. – 2001. – 10 лют.
У Мерачоўшчыне каля Косава // Наша слова. – 1996. – 14 лют.
У 1994 годзе спаўняецца 200 год... // Новыя кнігі Беларусі (Мінск). – 1993. – № 11. – С.26-28.
Угодкі паўстання Т. Касцюшкі: справа дзяржаўная альбо прыватная? // Літаратура і мастацтва. – 1994. – 14 студз. – С.3.
Улады Брэсцкай вобласці прынялі рашэнне аб рэканструкцыі Косаўскага палаца і маёнтка Т. Касцюшкі // Народная воля. – 1999. – 2 лют.
“Уласнымі намаганнямі і адвагай спрыяў свабодзе...” // Звязда. – 1996. – 3 лют.
Усадьба Костюшко будет восстановлена // Брестская газета. – 2002. – 2-15 дек. – С.2.
Успамін пра героя // Вечерний Брест. – 1997. – 24 окт.
Фонд Костюшко прошел официальную регистрацию // Брестский курьер. – 1995. – 16-22 февр. – С.1.
Хакімава А. Касцюшка вяртаецца на радзіму // Вечерний Брест. – 2003. – 5 февр. – С.5; Свернут ли туристы с “Олимпийки”? // Вечерний Брест. – 2003. – 12 сент.
Хербст С. Восстание Костюшко на Полесье. Крупчицкая битва // Гістарычная брама. – 2004. – № 1. – С.7-16.
Хільчук В. Імя Касцюшкі – новай вуліцы // Сельская праўда. – 1991. – 21 лют.
Хинко Т. Учреждена премия Т. Костюшко // Івацэвіцкі веснік. – 2003. – 31 студз.
Цвыд А. Его полесские дороги: Исполнилось 240 лет со дня рождения Тадеуша Костюшко // Заря. – 1986. – 5 февр.
Цішук Г. Тэкля з Ратамскіх // Беларусь. – 2003. – № 2. – С.45.
Чайка М. І паўстаннем кіраваў і пад Саратогай праславіўся // Чырвоная звязда (Іванава). – 2001. – 20 сак.
Чарняк М. “Сябе перамагчы” // Чырвоная звязда. – 1987. – 6, 11, 13 чэрв.
Чаропка В. “Сябар прыгнечаных, вораг прыгнятальнікаў”. Тадэвуш Касцюшка // Народ. газета. – 2003. – 18 студз.; Белар. гістарычны часопіс. – 2004. – № 12. – С.9-21; Мерачоўшчына – Сяхновічы // Белар. гістарычны часопіс. – 2004. – № 12. – С.31-35.
4 лютага – 250 гадоў з дня нараджэння Андрэя Тадэвуша Банавентуры Касцюшкі (1746 – 1817) // Новыя кнігі (Мінск). – 1995. – № 11. – С.25-28.
Чачот Я. Развітанне Касцюшкі з Юліяй // Наша слова. – 1996. – 20 сак. – С.7.
Чыгрын С. “Наш Касцюшка слаўны быў...” // Голас Радзімы. – 1994. – 24 ліст.
Чыстоў В. Вось дзе можна “дастаць” прах // Настаўніцкая газета. – 1993. – 15 снеж.
Шальковіч В. Герой двух кантынентаў // Голас Радзімы. – 1996. – 29 лют. – С.7.
Шастак Ю. Аўтар славутага паланеза // Заря. – 1994. – 3 февр.
Шляхецкія рады // Новыя кнігі. – 1998. – № 4. – С.7-8.
Шпунт А. “... Я бацькаўшчыны не перажыву” // Белар. мінуўшчына. – 1995. – № 5. – С.5-7.
Шульман М. Тадэвуш з роду Касцюшкаў // Раённыя будні (Пружаны). – 1994. – 12 сак.; Чырвоная звязда. – 1994. – 8 красав.
Шурховецкий В. Его ненавидели короли и императоры // Во славу Родины. – 1996. – 1 февр.
Шыбут А. Крупчыцкая бітва // Сельская праўда. – 1991. – 15 студз.
Шыдлоўскі К. Аб слядах адной экспедыцыі, альбо Дадатак да дарожных нататкаў удзельнікаў вандроўкі па мясцінах 1794 года // Культура. – 1994. – 6 красав. – С.8-9.
Экспазіцыя багацее: Фонды музея-сядзібы Тадэвуша Касцюшкі папоўніліся 135 копіямі дакументаў з архіваў ЗША // Народная трыбуна. – 2005. – 26 сак.
Юхо Я. Хто такі Тадэвуш Касцюшка? // Звязда. – 1993. – 29 мая; Наша слова. – 1994. – 19 студз. – С.6; Народная воля. – 2003. – 10 кастр.; Кавалер ордена Цинцинатти // Железнодорожник Белоруссии (Минск). – 1996. – 3 февр.
Яновіч М. Тадэвуш Касцюшка: змагар за вольнасць і свабоду // Народная воля. – 2001. – 8 чэрв.
Янушкевіч Я. Дакументы сведчаць // Белар. мінуўшчына. – 1994. – № 1. – С.17, 24, 25.
Яскевіч С. Імя Касцюшкава ў свеце, як зорка вольнасці, нам свеціць // Заря. – 2003. – 6 февр.; Касцюшка вяртаецца на радзіму: на Брэстчыне ўшанавалі памяць “героя двух кантынентаў” // Звязда. – 2004. – 6 лют.; У Сяхновічы і Мерачоўшчыну да Касцюшкі // Звязда. – 2005. – 8 лют.





[Скачать файл!ЗАГРУЗИТЬ ФАЙЛ ЦЕЛИКОМ]


© Минская коллекция рефератов


Комментарии:


ИНФОРМАЦИЯ ПО РЕФЕРАТУ:

СТУДЕНТАМ! Уважаемые пользователи нашей Коллекции! Мы напоминаем, что наша коллекция общедоступная. Поэтому может случиться так, что ваш одногруппник также нашел эту работу. Поэтому при использовании данного реферата будьте осторожны. Постарайтесь написать свой - оригинальный и интересный реферат или курсовую работу. Только так вы получите высокую оценку и повысите свои знания.

Если у вас возникнут затруднения - обратитесь в нашу Службу заказа рефератов. Наши опытные специалисты-профессионалы точно и в срок напишут работу любой сложности: от диссертации до реферата. Прочитав такую качественную и полностью готовую к сдаче работу (написанную на основе последних литературных источников) и поработав с ней, вы также повысите ваш образовательный уровень и сэкономите ваше драгоценное время! Ссылки на сайт нашей службы вы можете найти в левом большом меню.

ВЕБ-ИЗДАТЕЛЯМ! Копирование данной работы на другие Интернет-сайты возможно, но с разрешения администрации сайта! Если вы желаете скопировать данную информацию, пожалуйста, обратитесь к администраторам Library.by. Скорее всего, мы любезно разрешим перепечатать необходимый вам текст с маленькими условиями! Любое иное копирование информации незаконно.



Флаг Беларуси Поиск по БЕЛОРУССКИМ рефератам