Вы здесь:
КУЛЬТУРА И ИСТОРИЯ БЕЛАРУСИ
Вільня-Вільно-Вільнюс: Гісторыя аднаго горада
Толькі ў сэрцы трывожным пачую
За Краіну радзімую жах,
Ўспомню Вострую Браму святую
І ваякаў на грозных канях...
М. Багдановіч
Прайшло не так шмат часу з таго моманту, калі Беларусь зноў набыла сваю незалежнасць. Пятнаццаць гадоў таму, атрымаўшы дзяржаўнасць, мы атрымалі акрамя нацыянальнага гаспадарства яшчэ і незлічонае мноства абавязкаў – спрадвечных спадарожнікаў адвольнага вольнага краю. Цяпер мы былі абавязаны клапаціцца пра сваю незалежнасць і свабоду самастойна.
Неад’емным чыннікам дзяржавы заўсёды зьяўлялася яе мяжа, якая дазваляла пазбегнуць блытаніны і нязгоды паміж суседзямі. Пасля аддзялення ад СССР перад Беларуссю з новай сілай паўстала пытанне па ўладкаванні сваёй новай, не адміністрацыйнай, а ўжо дзяржаўнай мяжы. Каб граніца сталася юрыдычна зацвержанай трэ’было з кожным з суседзяў асабіста скласці і падпісаць дамову, якая б узгадняла ўсе пытанні адносна яе.
Здаецца, што ў гэтым няма анічога складанага, але гэтае меркаванне памылковае. Ва ўсім свеце граніцы фармаваліся тысячамі гадоў гісторыі: перасяляліся народы, вяліся войны, дзяржавы ўзьядноўваліся і разпадаліся. Гэтая заканамернасць не абыйшла і беларускія землі.
Востра пытанне аб мяжы першы раз паўстала для нас толькі напачатку дваццатага стагоддзя, калі пачалося масавае самавызначэнне народаў. Ніколі не меўшае вялікай важнасці для беларусаў, спачатку жыўшых у Вялікім княстве, а потым і ў Расейскай Імпэрыі, яно дало моцны штуршок для яднання па нацыянальнаму і культурніцкаму чынніку. Ужо набраўшае да таго часу абароты беларускае Адраджэнне паспрыяла утварэнню першай беларускай нацыянальнай дзяржавы – БНР.
Перад толькі што ўтвораным урадам паўстала мноства пытанняў, рашэнне якіх азначала захаванне незалежніцкага стану краіны і далейшае яе самастойнае развіццё, але ў адваротным выпадку ўсё павінна было стацца інакш. Дэ факто атрымаўшы прызнанне суседзяў і некаторых эўрапэйскіх краінаў БНР павінна была захаваць адзінасць і недзялімасць сваёй тэррыторыі, што ня так і проста для дзяржаўнага новаўтварэння. Той жорсткі нестабільны час патрабаваў актыўных дзеянняў, бо адвольная хвіліна прамаруджвання азначала поўную ці частковую паразу.
Дзяржаўная тэррыторыя заўсёды акрэслена ўзгодненай з суседзямі мяжой, але калі суседзі маюць свае асабістыя погляды на тое, як гэтая мяжа будзе пралягаць, то ня рэдкія выпадкі, калі народам прыходзіцца брацца за зброю каб адстойваць сваю правату. Тады па беларускіх землях пракаціўся калейдаскоп падзеяў, мяняўшых не толькі граніцы, але нават і прыналежнасць краіны, хутка страціўшай сваю незалежнасць.
Кожны з суседзяў намагаўся даказаць свае поўныя правы на той ці іншы кавалак Беларусі, прыводзіў свае доказы і, калі спрачацца было ўжо немагчыма, кідаўся ў бойку перагінаючы палку настолькі, што закранаў інтарэсы іншых зацікаўленых бакоў, чым правакаваў іх на пачатак дзеянняў у адказ.
Больш меньш мяжу Беларусі ўдалося ўмацаваць калі да ўлады прыйшла камуністычная партыя. На гэты перыяд часу сытуацыя ў рэгіёне стала больш бяспечнай, але ніякая ўлада не магла пагасіць спрэчак а прыналежнасці тых ці іншых земляў.
Канчаткова межы Беларусі ўсталяваліся перад самай вайной, калі была вернута адабраная Польшчай Заходняя Беларусь. Канешне, мяжа БССР вельмі прыблізна нагадвала этнічныя межы, у якіх абвяшчалася БНР, але ўсё ж такі нам удалося захаваць большую частку ўласнай тэррыторыі.
Пасля некаторых змяненняў, адбыўшыхся пасля Вялікай Айчыннай вайны, мяжа Беларусі канчаткова ўладкавалася. Паколькі БССР зьяўлялася аднім з суб’ектаў СССР, то мяжа была адміністрацыйнай і асаблівых пытанняў па яе змяненні не паўставала з прычыны яе фармальнасці.
Але ўсё змянілася ў пачатку дзевяностых гадоў – разпад СССР на нацыянальныя гаспадарствы ўзняў шэраг пытанняў гістарычнага і нацыянальнага кшталту. Успомніліся незлічоныя крыўды, а з усіх бакоў зьявілася шмат людзей, выступаўшых за перагляд граніц, што фактычна азначала новы перадзел усяе Ўсходяе Эўропы.
Нягледзячы на гэта Беларусь змагла пракантраляваць сітуацыю ўнутры краіны і падпісала пагадненні, замацоўваючыя адміністрацыйную савецкую мяжу як дзяржаўную, з усімі суседзямі. Гэта сталася добрай падставай для далейшага супрацоўніцтва і развіцця зносін.
Калі, напрыклад, украінскі і латышскі адрэзкі мяжы не выклікалі аніякага сумніву ў іх справядлівасці, бо ўсталяваліся яны’шчэ ў часы Вялікага княства, то з Паўночна-Заходнім адрэзкам узніклі некаторыя пытанні. Прычынай іх сталася старажытная сталіца ВКЛ – Вільня і прылягаючыя землі. Зараз гэта Вільнюс – сталіца Летувіскай Рэспублікі, здабыўшай яго ня так ужо й даўно.
Беларусь прызнала, што больш не мае прэтэнзый на старажытную сталіцу Княства, падпісаўшы Дамову аб мяжы з Летувой 6 лютага 1995 года, але пытанне Вільні да гэтых дзён застаецца не зачыненым. Цяпер гэта ўжо не палітычная ці то тэррытарыяльная спрэчка, але гэта цікавы гістарычны дослед, нявычэрпны калодзеж, які можа шмат узбагаціць і ўразнастайніць гісторыю Беларусі і Летувы.
Не заглядваючы далёка назад я хацеў бы Вам распавесці пра Вільню. Пра той кароткі, але насычаны падзеямі перыяд яе гісторыі, калі амаль што кожны дзень змяняліся гаспадары горада, гнуліся і ірваліся лініі франтоў. Пра той час, калі вырашалася, у каго ж застанецца старажытная сталіца Літвы.
[...]
[...]
[...]
_____________________
Бібліяграфія
1. Пакт Келлога-Бриана от 27 августа 1928 г. // Известия. 1 сентября 1928 г.
2. Договор о ненападении между Союзом ССР и Польской Республикой от 25 июля 1932 г. // Внешняя политика СССР. Сб. док. Т. III. М., 1945.
3. Протокол о продлении срока действия договора о ненападении, заключённого между Союзом ССР и Польской Республикой. 5 мая 1934 г. // Внешняя политика СССР. Сб. док. Т. III. М., 1945.
4. Советско-германский договор о ненападении от 23 августа 1939 г. // Правда. 24 августа 1939 г.
5. Германо-советское коммюнике. 18 сентября 1939 г. // Правда. 19 сентября 1939 г.
6. Советско-германский договор о дружбе и границе от 28 сентября 1939 г. // Правда. 29 сентября 1939 г.
7. Заявление советского и германского правительств от 28 сентября 1939 г. // Правда. 29 сентября 1939 г.
8. Договор о передаче Литовской Республике города Вильно и Виленской области и о взаимопомощи между Советским Союзом и Литвой от 10 октября 1939 г. // Известия. 11 октября 1939 г.
9. Декларация Народного Собрания Западной Белоруссии от 29 октября 1939 г. "О государственной власти" // Известия. 30 октября 1939 г.
10. Декларация Народного Собрания Западной Белоруссии от 29 октября 1939 г. "О вхождении Западной Белоруссии в состав Белорусской ССР" // Известия. 30 октября 1939 г.
11. Закон СССР от 2 ноября 1939 г. "О включении Западной Белоруссии в состав Союза ССР с воссоединением её с Белорусской ССР" // Образование и развитие Союза ССР Сб. док. М., 1973.
12. Декларация сейма Литовской Республики от 21 июля 1940 г. "О вступлении Литвы в состав СССР" // Известия. 23 июля 1940 г.
13. Постановление Съезда народных депутатов СССР от 25 декабря 1989 г. "О политической и правовой оценке советско-германского договора о ненападении от 23 августа 1939 г." // Правда. 28 декабря 1989 г.
14. Документы о советско-германских отношениях 1939 г. // Международная жизнь. 1989. № 9.
15. ЗАЯВА ПРЭЗIДЫУМА ВЯРХОЎНАГА САВЕТА БССР 29 сакавiка 1990 г. "Звязда", 1 красавiка 1990 г.
16. Протокол № 7 решения Политбюро ЦК ВКП (б) за 4 сентября - 3 октября 1939 г. Вопросы Западной Украины и Западной Белоруссии // Документы внешней политики. 1939. Т. XXII. Кн. 2. М., 1992.
17. Советско-германские документы 1939-1941 гг. Из архива ЦК КПСС // Новая и новейшая история. 1993.
18. Кулиш В. М. У порога войны // Страницы истории советского общества: Факты, проблемы, люди. М., 1989.
19. Пронин А.А. Советско-германские соглашения 1939 г. Истоки и последствия. 1997.
20. СТЕНОГРАММА ПЛЕНАРНОГО ЗАСЕДАНИЯ ГОСУДАРСТВЕННОЙ ДУМЫ РФ. Виленская, Вильнюсская область. 21 мая 2003 года. Дневное заседание
[
ЗАГРУЗИТЬ ТЕКСТ ЦЕЛИКОМ] ВНИМАНИЕ!
На файл установлен пароль: library.by
Комментарии:
ИНФОРМАЦИЯ ПО РЕФЕРАТУ:
СТУДЕНТАМ! Уважаемые пользователи нашей Коллекции! Мы напоминаем, что наша коллекция общедоступная. Поэтому может случиться так, что ваш одногруппник также нашел эту работу. Поэтому при использовании данного реферата будьте осторожны. Постарайтесь написать свой - оригинальный и интересный реферат или курсовую работу. Только так вы получите высокую оценку и повысите свои знания.
Если у вас возникнут затруднения - обратитесь в нашу Службу заказа рефератов. Наши опытные специалисты-профессионалы точно и в срок напишут работу любой сложности: от диссертации до реферата. Прочитав такую качественную и полностью готовую к сдаче работу (написанную на основе последних литературных источников) и поработав с ней, вы также повысите ваш образовательный уровень и сэкономите ваше драгоценное время! Ссылки на сайт нашей службы вы можете найти в левом большом меню.
ВЕБ-ИЗДАТЕЛЯМ! Копирование данной работы на другие Интернет-сайты возможно, но с разрешения администрации сайта! Если вы желаете скопировать данную информацию, пожалуйста, обратитесь к администраторам Library.by. Скорее всего, мы любезно разрешим перепечатать необходимый вам текст с маленькими условиями! Любое иное копирование информации незаконно.
Поиск по БЕЛОРУССКИМ рефератам 
