Будаўнiчая арцель на Беларусі ў 11-16 ст.

Актуальные публикации по истории и культуре Беларуси.

NEW БЕЛАРУСЬ


БЕЛАРУСЬ: новые материалы (2024)

Меню для авторов

БЕЛАРУСЬ: экспорт материалов
Скачать бесплатно! Научная работа на тему Будаўнiчая арцель на Беларусі ў 11-16 ст.. Аудитория: ученые, педагоги, деятели науки, работники образования, студенты (18-50). Minsk, Belarus. Research paper. Agreement.

Полезные ссылки

BIBLIOTEKA.BY Беларусь - аэрофотосъемка HIT.BY! Звёздная жизнь


Публикатор:
Опубликовано в библиотеке: 2010-11-25

Разглядаючы шэдэўры мураванай архiтэктуры, мiжволi ўзнiкае пытанне: «А як практычна iшла будоўля? Хто абпальваў цэглу, рабiў вапну, цягаў i ўкладваў роўнымi радамi вялiзныя камянi? Колькi людзей удзельнiчала i хто iмi кiраваў? » Каб адказаць на ўсе гэтыя пытаннi, трэба звярнуцца да гiсторыi будаўнiчай справы i будаўнiчай тэхнiкi. На працягу амаль усяго сярэднявечча асноўная колькасць мураваных i драўляных збудаванняў на Беларусi ўзводзiлася мясцовымi рамеснiкамi, што ўваходзiлi ў склад будаўнiчых арцеляў. На тэрыторыi Беларусi мясцовыя самастойныя будаўнiчыя арцелi вядомы з 12 ст. iснавалi яны i пазней, у першай палове 20 ст. Звычайна арцель складалася з некалькiх дзесяткаў высокаквалiфiкаваных муляроў i некалькiх цесляроў, якiя падчас будаўнiцтва падмуркаў i дахаў рабiлi рыштаваннi, будаўнiчыя прылады, вокны i дзверы, а таксама майстроў па вырабе цэглы i нарыхтоўцы вапны. Майстры-цагельнiкi мецiлi сваю прадукцыю спецыяльнымi знакамi, меткамi або клеймамi. У 12 ст. iснавалi князская i манастырская арцелi. iмi кiравалi вопытныя майстры, якiя былi i праектантамi, i выканаўцамi адначасова. На тэрыторыi Беларусi ў гэты час працавала некалькi будаўнiчых арцеляў. Полацкая зямля мела дзве самастойныя арцелi-полацкую i вiцебскую. Полацкую заснавалi кiеўскiя майстры, якiя збудавалi вялiкi сабор Бельчыцкага манастыра. Зараз у Полацку вядома 10 архiтэктурных помнiкаў, створаных полацкай арцеллю. Вiцебскiя майстры ўзвялi Благавешчанскую царкву i асноўны аб’ём царквы ў Навагрудку. У канцы 12 ст. манументальнае будаўнiцтва ў Полацку ў сувязi з эканамiчнымi абставiнамi спынiлася. Полацкiя дойлiды заснавалi архiтэктурную школу ў Смаленску.

З чаго ж пачыналася будаўнiцтва? Спачатку выбiралi месца для пабудовы. Для храмаў звычайна падбiралi пагоркi, адкуль яго было б добра вiдаць здалёк, ужо на падыходзе к

горада. Пачыналi будаўнiцтва ў дзень, прысвечаны таму святому, чыё iмя павiнен быў атрымаць будучы храм. На будаўнiчай пляцоўцы, недалёк ад месца будоўлi, за год-два да

яе пачатку, рабалi яму, у якой гасiлi вапну. Такiя ямы знойдзены пры раскопках у Мiнску. Калi вапна была гатова, з дапамогай шнура i мернага сажня вызначалi на зямлi план i

пачыналi капаць ямы пад падмуркi. Капалi зямлю драўлянымi рыдлёўкамi, краi якiх былi акаваны жалезам. Пакуль iшлi зямельныя работы, на вазах падвозiлi камянi для падмуркаў, абпаленую цэглу, якую складалi штабялямi. Недалёка ад цэглыляжалi шлiфаваныя камянi для аздобы фасадаў храма. Пасля таго, як былi выкапаны равы для

падмуркаў, пачыналi будаваць. Цiкава, што пры пабудове Полацкай Сафii (11 ст. ) насцiлы рыштаванняў клалiся на круглых жэрдках, а пачынаючы з 12 ст. толькi на прамавугольных

брусах. Калi звярнуцца да малюнка, то можна ўбачыць i тэхналогiю будавання i матэрыялы, а таксама часткова прылады працы. Я лiчу, што трэба таксама адзначыць, што будаўнiцтва вялося толькi ў цёплы перыяд года. Храм узводзiлi прыкладна за два-тры гады. На зiму незакончаныя сцены пакрывалi тоўстым слоем вапнавай рамчыны i пакiдалi да вясны.

Побач, як мы бачым , рамеснiкi абчэсваюць кавалкi колатага камення, выраблялi з iх блокi для пабудовы сцен. Пачынаючы з другой паловы 13 ст. на Беларусi акрамя культавых i грамадзянскiх будынкаў, як я ўжо гаварыў, з каменню i цэглы ўзводзяцца абарончыя збудаваннi — магутныя замкi i вежы. Пераход ла новай будаўнiчай тэхнiкi выклiкаў патрэбу ў прафесiйных дойлiдах, якiх нярэдка запрашалi з iншых краёў. У 16 ст. тэрыторыя Беларусi ўвайшла ў склад ВКЛ. З гэтых часоў да канца 13 ст. будаўнiчая тэхнiка Беларусi i Лiтвы знаходзiцца ў вельмi цесным кантакце i прынцыпова адзiная, бо арцелi вандравалi па ўсёй краiне без усялякiх абмежаванняў. У 14-17 ст. колькасць членаў будаўнiчых арцеляў павялiчылася. Напрыклад: "у 1497 г. на будаўнiцтве Вострай Брамы ў Вiльнi пад кiраўнiцтвам майстра працавала 16 майстроў-муляроў, 96 рамеснiкаў-памочнiкаў, 48 цесляроў, 300-400 дапаможных работнiкаў. . . " Цяжкiя будаўнiчыя работы па старадаўняй звычцы праходзiлi пад музыку. У гэты час майстры, якiя выраблялi цэглу, а потым i плiткi для падлогi, выйшлi са складу будаўнiчых арцеляў, працавалi самастойна i прадавалi сваю прадукцыю непасрэдна заказчыку. Акрамя вандроўных будаўнiчых арцеляў ствараюцца цэхi муляроў. Першыя цэхi вядомы з сярэдзiны 16 ст. . Цэхавыя рамеснiкi падзялялiся на майстроў, чаляднiкаў i вучняў. Тэрмiн навучання рамяству ў цесляроў працягваўся чатыры гады.

Новые статьи на library.by:
БЕЛАРУСЬ:
Комментируем публикацию: Будаўнiчая арцель на Беларусі ў 11-16 ст.


Искать похожие?

LIBRARY.BY+ЛибмонстрЯндексGoogle
подняться наверх ↑

ПАРТНЁРЫ БИБЛИОТЕКИ рекомендуем!

подняться наверх ↑

ОБРАТНО В РУБРИКУ?

БЕЛАРУСЬ НА LIBRARY.BY

Уважаемый читатель! Подписывайтесь на LIBRARY.BY в VKновости, VKтрансляция и Одноклассниках, чтобы быстро узнавать о событиях онлайн библиотеки.