Актуальные публикации по истории и культуре Беларуси.
Письмо земляку 0 за 24 часа
АНДРЕЮ ГЕРАЩЕНКО, ПИСАТЕЛЮ, ПОЭТУ И ЧИНОВНИКУ В ОТВЕТ НА ЕГО СТРАДАНИЯ ИЗ-ЗА ОТСУТСТВИЯ ЦЕЛЕНАПРАВЛЕННОГО РАЗВИТИЯ РУССКОЙ КУЛЬТУРЫ В БЕЛАРУСИ И ПРОЧЕЙ АНТИРУССКОСТИ В НЕЙ
Воссоединения Западной Беларуси с Советской Россией. 0 за 24 часа
О воссоединении Западной Беларуси с Советской Белоруссией в единую семью.
© Доктар Скарына ў Маскве 1 за 24 часа
На думку аб падарожжы ў Маскоўшчыну Скарыну маглі наводзіць найперш чыста практычныя меркаваньні - спроба знайсьці шырэйшыя рынкі збыту для выдадзеных праваслаўных рэлігійных кнігаў, рынкі, якія паза межамі Вялікага Княства Літоўскага існавалі якраз на ўсходзе. Хоць матывы перакладаў кнігаў Бібліі на беларускую мову й іх друку для «люду паспалітага» у Скарыны былі бясспрэчна патрыятычна-ідэйныя і хоць кнігі былі прызначаныя ў першую чаргу для ягонае-ж бацькаўшчыны Беларусі, тым ня менш яго, як выдаўца, не магло ня цікавіць пытаньне магчымасьці далейшага іх пашырэньня, хоць-бы для тога, каб за выручаныя грошы праводзіць далей шырака задуманае выдавецтва, а найперш - давесьці да завяршэньня справу выданьня ўсіх кнігаў перакладзенае ім Бібліі.
© Документ: "Прадмова да Катэхізісу Сымона Буднага" 10 за 24 часа
Катэхізіс – слова з грэцкай мовы, перакладаецца ж на мову славенскую – абвяшчэньне, ці навучаньне голасам.
Зaлaты Вeк Бeлapyci i cyчacнacьць 0 за 24 часа
Перад тым, як разглядаць умовы ўзнікнення і развіцця Рэнесанса на Беларусі, неабходна звярнуць увагу на папярэдні храналагічны перыяд, які ахоплівае сярэдзіну XIII - першую палову XVI стст .
Залаты Век Беларусі: Рэфармацыя і мова 3 за 24 часа
Да Залатога Веку Беларусі ў той ці іншай ступені спрычыніліся праваслаўе, каталіцызм, пратэстантызм і ўніяцтва. Ад пачатку свайго распаўсюджвання ў нашым краі (30-я гады XVI ст.) пратэстантызм вельмі выгодна адрозніваўся ад усіх хрысціянскіх плыняў сваім гуманным станаўленнем да мовы набажэнства. Калі ў ранейшых стагоддзях хрысціянская царква, незалежна ад этнічнага паходжання вернікаў, у якасці літургічнай мовы выкарыстоўвала старажытнаяўрэйскую, грэцкую, лацінскую, стараславянскую, дык пратэстанты лічылі, што такую функцыю павінна выконваць родная мова карэннага насельніцтва той ці іншай мясцовасці. Гэта быў сапраўдны выклік каталіцкай царкве, бо апошняя не дапускала ў набажэнствы касцёла аніякай іншай мовы, акрамя лацінскай, што садзейнічала яе празмернаму распаўсюджанню на ўсе астатнія сферы грамадскага жыцця і, значыцца, перашкаджала пранікненню туды мясцовых моваў, іх развіццю. Перадавыя людзі таго часу не маглі пагадзіцца з падобнай моўнай практыкай каталіцызму і ўсяк імкнуліся змяніць яе з тым, каб наблізіць дзейнасць касцёла да культурна-моўных традыцый прыхаджанаў.
Роздум над Рэфармацыяй у Вялікім Княстве Літоўскім 5 за 24 часа
32 гады таму ў сваёй працы "Рэфармацыя і грамадская думка Беларусі і Літвы (другая пал. XVI - пачатак XVII ст.ст.)" апрача іншых прычын, якія абумовілі ўзнікненне і распаўсюджанне моцнага рэфармацыйнага руху ў ВКЛ, я назваў сепаратызм буйных феадалаў. У 1993 г. на навуковай канферэнцыі "440 год Рэфармацыі ў Беларусі" я выказаўся больш пэўна: адной з галоўных прычын гэтай грамадскай з'явы з'явілася жаданне пэўных сацыяльных колаў бачыць Вялікае княства Літоўскае незалежнай дзяржавай. Наўрад ці Рэфармацыя на айчыннай глебе мела б такі поспех, калі б яе не падтрымала большасць беларускіх і літоўскіх магнатаў і значная частка шляхты. Сутнасць канцэпцыі, якая выкладзена ў апублікаваным мною дакладзе "Беларуская Рэфармацыя і дзяржаўны суверэнітэт" ("Літаратура і мастацтва", 19 траўня 1995 г.) і шэрагу маіх папярэдніх прац - ""Францыск Скарына" (Мн., 1981), "Філасофская думка эпохі Адраджэння ў Беларусі" (Мн., 1990) і інш. - зводзіцца да наступнага.
Рэфармацыя - аднаўленьне першапачатковага вобразу 3 за 24 часа
Эпоха Рэфармацыі, XVI стагодзьдзе, зьяўляецца адным з ключавых пэрыядаў сусьветнай гісторыі. Нямецкі філёзаф Гегель назваў Рэфармацыю сэнсам гісторыі Новага Часу. Сапраўды, калі мы паглядзім на вытокі сёньняшняй заходняй цывілізацыі, мы ўбачым, што менавіта Рэфармацыя заклала асновы ўсяго, без чаго зараз немагчыма ўявіць жыцьцё чалавецтва. На жаль, у часы панаваньня камуністычнай ідэалёгіі, а можа і раней, як у звычайных людзей, так і ў навукоўцаў склалася мноства стэрэатыпаў пра Рэфармацыю, якія ня толькі не дапамагаюць зразумець гэтую зьяву, але часта вельмі істотна скажаюць яе сутнасьць. На Рэфармацыю глядзяць або як на бунт супраць царквы, каб вызваліцца з-пад рэлігійнага кантроля, або як на нейкую сацыяльную зьяву, якая абумоўленая палітычнымі ці эканамічнымі інтарэсамі буржуазіі і некаторых правіцеляў, каторыя прагнулі "таннай царквы", "падпарадкаванай сабе царквы", "царкоўных земляў" і г.д.
Поліэтнічны характар культуры Вялікага Княства Літоўскага ў XVI стагодзьдзі 0 за 24 часа
У перыяд Залатога Веку, у ХVI ст., беларуская культура, якая развівалася на паграніччы двух вялікіх макрарэгіёнаў: усходняга праваслаўна-візантыйскага і заходняга каталіцка-раманскага, а ў ХVI ст., на хвалі Рэфармацыі, яшчэ і нямецка-пратэстанцкага, уяўляла сабой сінтэз гэтых уплываў і мясцовых традыцыяў. Менавіта з гэтага сінтэзу нарадзіліся такія ўнікальныя з'явы, як, скажам, Васіль Цяпінскі, як пратэстанцкае дойлідства або пратэстанцкае выяўленчае мастацтва. Значыць, Залаты Век - гэта вынік сінтэзу дзвюх вялікіх макракультур, і яны не супрацьстаялі ў гэты перыяд, як супрацьстаялі пазьней, у XVII, XVIII, а таксама XIX ст., калі пачалося настойлівае адлучэнне Беларусі ад Еўропы, якое перманентна працягваецца да гэтага дня. Залаты Век - гэта час, калі наша культура разьвівалася паводле агульнаеўрапейскіх канонаў і хутка ўсмоктвала ўсё самае лепшае, што выпрацоўвалася ў той час -- у эпоху Рэнесансу і Рэфармацыі. Дарэчы, Рэнесанс у Беларусь прыйшоў на хвалі Рэфармацыі, таму Скарына сапраўды праяўляў да яе цікавасць, апярэджваючы час.
Рэфармацыя ў Эўропе ў XVI стагодзьдзі 5 за 24 часа
XVI стагодзьдзе сталася пераломным ў грамадзка-палітычным, сацыяльным і ідэйным жыцьці народаў Эўропы. Большасьць эўрапейскіх краінаў ад пачатку XVI ст. была ахоплена шырокім рухам антыкаталіцкага накірунку. Гэты рух даў пачатак пратэстантызму -- адной з моцных і ўплывовых галінаў хрысьціянства. Пратэстантызм, які супрацьпаставіў сябе каталіцызму, абапіраўся на тры новыя галоўныя прынцыпы: абсалютны аўтарытэт Бібліі як крыніцы веравучэньня (адмаўляючы сьвятое паданьне і пастановы царкоўных сабораў і рымскага папы), сьвятарства ўсіх вернікаў (кожны вернік мае права на сувязь з Богам без пасярэдніцтва царквы й духавенства), выратаваньне асабістай верай. У выніку Рэфармацыі ствараліся новыя незалежныя ад Рымска-каталіцкага касьцёлу цэрквы, якія атрымалі назвы эвангеліцкіх, альбо пратэстанцкіх, як у XVI ст. сталі называць пасьлядоўнікаў Марціна Лютара, Жана Кальвіна, Ульрыха Цвінглі.
ПАРТНЁРЫ БИБЛИОТЕКИ рекомендуем!
ОБРАТНО В РУБРИКУ?
LIBRARY.BY - это электронная онлайн библиотека. Мы собираем научные и литературные авторские произведения Загрузить свои работы
При использовании материалов библиотеки обязательно ставьте обратную активную гиперссылку на источник.
Добавить статью
Обнародовать свои произведения
Редактировать работы
Для действующих авторов
Зарегистрироваться
Доступ к модулю публикаций